1946 Yılı Kürdistan Cumhuriyetinin Yadigarları

1946 yılında İran’ın Mahabad şehrinde Pêşewa Qazî Mihemed öncülüğünde ilan edilen “Kürdistan Cumhuriyeti” yakın dönem Kürt tarihinin en önemli sayfalarından biridir. Bu alanda birçok çalışma yapılmış olsa da bu çalışmaların yetersiz olduğu görülmektedir. Bu alandaki en büyük eksiklilerden biri de dönemin hem tanıkları hem de bizzat “Kürdistan Cumhuriyeti”nde çeşitli görevlerde bulunmuş kişilerle görüşme yapılmamış olmasıdır.

Kakşar Oremar bu çalışmasında “Kürdistan Cumhuriyeti”nde bizzat yer alan kişilerle görüşmüş ve o döneme kaynaklık edecek çok önemli bilgileri dönemin canlı tanıklarından elde etmiştir. Yazarın görüşme yöntemiyle ulaştığı bu bilgiler dönemi aydınlatmak adına çok önemli veriler olmakla beraber konuyla ilgili bugüne kadar yayınlanmış en kapsamlı çalışma olma özelliğini taşımaktadır.

İki bölümden oluşan elinizdeki bu çalışma 640 sayfadan oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümü “Kürdistan Cumhuriyeti”ne dair analiz ve genel değerlendirmelerden oluşmaktadır. İkinci bölüm ise dönemin canlı tanıkları ile yapılan görüşmelerden oluşmaktadır. Her bölümün sonunda konuyla ilgili fotoğraflar bulunmaktadır. Fotoğrafların her biri tarihi belge niteliğindedir.

Kendileriyle görüşme yapılan Kürdistan Cumhuriyeti’nin canlı tanıkları:

Mîna Qazî (Pêşewa Qazî Mihemed’in eşi); Elî Qazî (Pêşewa Qazî Mihemed’in oğlu), Îfet, Munîr, Perwîn ve Suheyil Qazî (Pêşewa Qazî Mihemed’in kızları), Dr. Seyîd Ezîz Şemzînî (Kürdistan Cumhuriyeti’nin askeri yetkililerinden), Kerîm Zend (Dönemin Öğretmenlerinden), Menaf Kerîmî (Kürdistan Cumhuriyetinin Eğitim Bakanı), Xenî Bilûryan (Dönemin siyasetçilerinden)