5812 Sayılı Kanun ile Değişik Güncel Kamu İhale Mevzuatı

22 Ocak 2002 tarih ve 24648 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 01. 01. 2003 tarihinde yürürlüğe giren 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda, yayımlandığı tarihten günümüze kadar geçen sürede toplam 17 kez doğrudan değişiklik yapılmıştır. Bu özelliği nedeniyle, Cumhuriyet tarihinin belki de, bu kadar kısa süre içinde en çok değişen kanunlarından biri olduğu söylenebilir. Değişikliklerin en kapsamlı olanları, 4761 ve 4964 sayılı Kanunlar ile yapılmıştır.

22 Ocak 2002 tarih ve 24648 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 01. 01. 2003 tarihinde yürürlüğe giren 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda ise, yayımlandığı tarihten günümüze kadar geçen sürede toplam 4 kez doğrudan değişiklik yapılmıştır.

Son değişikliğin yapıldığı 5812 sayılı -Kamu İhale Kanunu ile Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun- 20 Kasım 2008 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilmiş, 5 Aralık 2008 tarih ve 27075 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Toplamda 36 maddeden oluşan 5812 sayılı Kanunun, 30 maddesi ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda, 4 maddesi ile de 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda değişiklik yapılmıştır. Son iki maddesi ise, yürürlük ve yürütme maddesi olarak düzenlenmiştir.

5812 sayılı Kanun tüm hükümleri ile birlikte 05 Mart 2009 tarihi itibariyle yürürlükte olup, 4761 ve 4964 sayılı Kanunlardan sonra kamu ihale mevzuatındaki en kapsamlı değişiklik olmuştur.

5812 sayılı Kanunla yapılan değişikliklere özet olarak baktığımızda; istisnalar maddesinin kapsamının genişlediği, yeni kavramların tanımlandığı, iş deneyimine ilişkin esasların değiştiği, ihaleye katılamayacak olanlarla ilgili değişiklik yapıldığı, ihale ilan süreleri ve kurallarının yeniden oluşturulduğu, belli istekliler arasında ihale usulünde değişik yapıldığı, pazarlık usulünün uygulamasındaki esasların değiştirildiği, doğrudan temin alımıyla ilgili değişiklik yapılarak kapsamının genişletildiği, ilanın uygun olmaması maddesinde değişiklik yapıldığı, tekliflerin alınması ve açılması maddesine teklif fiyatlarının açıklanması ile birlikte yaklaşık maliyetinde açıklanacağı düzenlemesinin eklendiği, tekliflerin değerlendirilmesinde eksik belgerin tamamlatılmayacağı ve birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata bulunması halinde teklifin değerlendirme dışı bırakılacağı, Kamu İhale Kurumunun aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu, fiyat dışı unsurların öneminin arttırıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi de varsa bu isteklinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının Kamu İhale Kurumundan teyit ettirileceği, kesinleşen ihale kararının bildirilmesi ve sözleşmeye davet prosedürünün değiştirildiği, yapım işlerinde hesaplanan sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde ihalenin bırakılması halinde kesin teminatın sınır değerin yüzde altısı oranında alınacağı düzenlemesinin getirildiği, ihale sonuçlarının Kamu İhale Bülteninde yayımlanacağı, danışmanlık hizmet ihalelerinin kapsamı ve yapılma şartlarının değiştiği, Kamu İhale Kurumunun iddiaları inceleme yetkisinin kaldırıldığı, itirazen şikayet başvuru ücretinin artırıldığı, idareye yapılacak olan şikayet ve Kuruma yapılacak olan itirazen şikayet başvurularının yeniden düzenlendiği, idarelerce uyulması gereken diğer kurallar maddesinde değişiklik yapıldığı, ihale sürecindeki bildirim ve tebligatların yeni esaslara bağlandığı, çerçeve anlaşma ihalelerinin yeniden düzenlendiği, Dinamik Alım Sistemi uygulanabileceği ve Kanun kapsamındaki idarelerin finansal kiralama sure-tiyle yapacakları mal alımlarında uygulanacak esas ve usullerin Kurum tarafından belirleneceği şeklinde sıralanabilir.

5812 sayılı Kanunun idareye şikayet ve Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurularına ilişkin hükümleri yayımı tarihinden 30 gün sonra yani 04 Ocak 2009 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olup, söz konusu başvuru yollarında köklü değişiklikler yapılmıştır. Bu doğrultuda İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik 03 Ocak 2009 tarih ve 27099 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olup, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan ihalelerde; aday, istekli veya istekli olabileceklerin ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla yapacakları şikayet ve itirazen şikayet başvuruları ile bu başvuruların incelenmesi ve karara bağlanmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Söz konusu Yönetmeliğin -Bildirim ve Tebligat Esasları- maddesi 05 Mart 2009 tarihinde diğer maddeleri ise 04 Ocak 2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yine; 4734 sayılı Kanununun 53, 54, 55 ve 56 ncı maddeleri ile 03 Ocak 2009 tarihli ve 27099 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ, 28 0cak 2009 tarih ve 27124 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olup yayım tarihinde de yürürlüğe girmiştir.

5812 sayılı Kanunla değişik 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar çerçevesinde hazırlanan Uygulama Yönetmelikleri - Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, Çerçeve Anlaşma İhaleleri Uygulama Yönetmeliği- ve ekleri -Tip İdari Şartnameler, Tip Sözleşmeler, Standart Formlar- 04 Mart 2009 tarihli ve 27159 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanarak 05 Mart 2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bu çerçevede, Kamu İhale Genel Tebliğinde de gerekli değişikliklerin yapılması için Kamu İhale Kurumu tarafından çalışmalar devam etmekte olup, bu değişiklikler gerçekleştirilinceye kadar Kamu İhale Genel Tebliğinin, 5812 sayılı Kanunla değişik 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile Uygulama Yönetmeliklerine aykırı hükümlerinin uygulanması hukuken mümkün değildir.