Alevilikte Tam Uygulamalı Erkanlar

Cem ibadeti, yüzyıllardan beri Alevi toplumlarının kültürel ve sosyolojik özelliklerini en açık şekliyle ortaya koyan özel bir ibadet olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsanlık tarihinin çok eski zamanlarından miras kalan Alevilik kültürü, beraberinde sayısız zenginliği omuzlayarak, dönüştürerek ve yaşatarak günümüze gelmiştir. Dinsel, kültürel ve sosyolojik açıdan büyük bir önem taşıyan Alevilik ve onun en önemli yapı taşı olan cem ibadetinin bileşenlerinden deyişler, gülbenkler, duvazlar, mersiyelerle bu kültür derinleşirken, bir bütün halinde cem erkânları, pirden rehbere, 12 hizmetten kadın ve erkek canların topluluktaki değerine kadar kadimleşen bir özerkliğe sahiptir.

Tamamen sözlü gelenekten gelen, oldukça derin, zengin ve köklü bir alana sahip olan Alevilik kavramı, ancak 1800’lerin sonlarından itibaren akademik anlamda yazılı alana taşınmıştır.  Bu halde bile yazılı kaynaklar oldukça azdır. Bu şartlar altında, yaygın kabul gören ve yaşatılan sözlü kültürü kaynak alarak onu yazılı hale getirme gayreti içine girmiş bulunuyoruz.

Tüm bileşenleriyle Alevilik kavramının, tarihçesinin ve uygulanışının bütünlüğüne erişebilmiş bir kaynak kitap ortaya çıkarmak önceliğiyle, her yaştan ve her kültürden okura ulaşabilmenin önemini aklımızdan bir an çıkarmadan çalıştık.

Korunan ve yaşatılan Aleviliği; bütünlük, denge, uyum ve adaletten örülü bir çeşit kültürel simge halinde okuyabilmek çok önemlidir. Çünkü Alevilik kavramı yaşamın tüm döngülerinde ayrıca hayat ve ölüm çizgilerinin ötesinde engin bir perspektife haizdir.

Yazılı metinler konusundaki kısıtlılık bu kültürün evrensel boyutta tanınmasını zorlaştırırken, bir sözlü kültür mirası olarak yüzyıllarca yol kat edebilmiş ve sayısız erozyon ortamından sıyrılıp gelebilmiştir. Öncesinde küçük bir rehber kitap basarak ortaya koyduğum, fakat artık daha fazlasının yazılması gerektiğine inanarak genişlettiğimiz bu çalışmayı, sözlü mirasın nasıl yaşatıldığına ve uygulandığına şahitlik etmek, tarihe not düşmek amacıyla kaleme aldık. İyi okumalar dilerim.