Anonim Şirketler Hukukunda Şirket Malvarlığının Korunması

Sermaye şirketleri içinde ideal tür ve gerçek tip olan anonim şirket, birçok yatırımcının sermayesi için havuz niteliği görmektedir. Anonim şirketler, pay sahiplerinin sınırlı sorumluluğundan kaynaklı olarak riskin azlığı, kar payı alma hakkı ve payı devretme kolaylığı nedeniyle pay sahipleri tarafından sıklıkla tercih edilen bir şirket türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Anonim şirketlerin cazibesini artıran pay sahiplerinin sınırlı sorumluluğu, alacaklılara tek başvuru kaynağı olarak şirket malvarlığını bırakmıştır. Bu nedenle hukuk düzenleri tarafından anonim şirketin malvarlığının yasal olarak korunmasına yönelik olarak hükümler ihdas edilmeye çalışılmıştır. Anonim şirket malvarlığının korunması, alacaklıların alacaklarını güvence altına alma amacı yanında, pay sahiplerini ve genel ekonomik düzeni koruma amacı da taşımaktadır. Ancak anonim şirket malvarlığını yasal olarak korunmasına yönelik yaklaşım ülke mevzuatlarına göre değişiklik göstermektedir. Farklı bakış açılarının ve ilkenin tarihi gelişiminin değerlendirilmesi hukuk sistematiğini geliştirici nitelik taşımaktadır.

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

MALVARLIĞININ KORUNMASI İLKESİNİN KAPSAMI VE KAPSAMININ KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA İNCELENMESİ

I. MALVARLIĞININ KORUNMASI KAVRAMI VE KAPSAMI

A. ANONİM ŞİRKETLERİN ORTAYA ÇIKIŞI VE ANONİM ŞİRKET SERMAYESİ

B. MALVARLIĞININ KORUNMASI KAVRAMI VE ORTAYA ÇIKIŞ AMACI

C. MALVARLIĞININ KORUNMASI İLKESİ VE İLKENİN ADLANDIRILMASI SORUNU

D. ANONİM ŞİRKETLERDE MENFAAT GRUPLARI AÇISIDAN MALVARLIĞININ KORUNMASI İLKESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

II. MALVARLIĞININ KORUNMASI İLKESİNİN ANONİM ŞİRKETE HAKİM DİĞER İLKELER İLE BAĞLANTISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

A. TEK BORÇ İLKESİ İLE BAĞLANTISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

B. SINIRLI SORUMLULUK İLKESİ İLE BAĞLANTISI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

C. YÖNETİM KURULUNUN KENDİSİNE YABANCI MALVARLIĞINI YÖNETMESİ VE KURUMSAL YÖNETİM İLKESİ İLE BAĞLANTISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

D. EŞİT İŞLEM İLKESİ İLE BAĞLANTISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

E. ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA VE BAĞIMSIZ DENETİM İLKESİ İLE BAĞLANTISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

F. EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİ İLE BAĞLANTISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

İKİNCİ BÖLÜM

MALVARLIĞININ KORUNMASI İLKESİNİN TARİHİ GELİŞİMİ

I. TÜRK HUKUKUNDAKİ TARİHİ GELİŞİMİ

A. TİCARETİ BERRİYE KANUNNAMESİ

B. 865 SAYILI TİCARET KANUNU DÖNEMİ

C. 6762 SAYILI KANUN DÖNEMİ

D. 6102 SAYILI KANUN DÖNEMİ

II. KITA AVRUPASI HUKUKUNDAKİ TARİHİ GELİŞİMİ

A. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDAKİ GELİŞİMİ

B. ALMAN HUKUKUNDAKİ TARİHİ GELİŞİMİ

C. İSVİÇRE HUKUKUNDAKİ TARİHİ GELİŞİMİ

III. ANGLO SAKSON HUKUKUNDAKİ TARİHİ GELİŞİMİ

A. GENEL OLARAK

B. İNGİLİZ HUKUKUNDAKİ TARİHİ GELİŞİMİ

C. ABD HUKUKUNDAKİ TARİHİ GELİŞİMİ

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ANONİM ŞİRKETLERDE MALVARLIĞINI KORUYAN HÜKÜMLERE YÖNELİK YAKLAŞIMLAR

I. ANONİM ŞİRKET MALVARLIĞININ YASAL OLARAK KORUNMASINI GEREKTİĞİ SAVUNAN GÖRÜŞLER

A. GENEL OLARAK

B. EX ANTE KORUMANIN EX POST KORUMADAN ÜSTÜN TUTULMASI GEREKLİLİĞİ

C. BORÇ İLİŞKİSİNİN STABİLİZATÖRÜ OLARAK MALVARLIĞININ KORUNMASI

D. BİLANÇO MALİYET-KAR KONTROLÜ OLARAK MALVARLIĞININ KORUNMASI

II. MALVARLIĞINI KORUYAN HÜKÜMLERİ ELEŞTİREN GÖRÜŞLER

A. GENEL OLARAK

B. ASGARİ SERMAYE SİSTEMİNİN ŞART OLMADIĞI GÖRÜŞÜ

C. PAYIN İTİBARİ DEĞERİNİN ÖNEMİNİ KAYBETTİĞİ GÖRÜŞÜ

D. ŞİRKETİN ESNEKLİĞİNİN PİYASA LEHİNE OLMASI GÖRÜŞÜ

E. SERMAYE OLUŞUM SÜRECİNİN KARMAŞIK VE MALİYETLİ OLMASI ELEŞTİRİSİ

F. MALVARLIĞINI KORUYAN HÜKÜMLERİN SÖZLEŞME VE İRADE SERBESTİSİNİ ENGELLEDİĞİ VE ALACAKLILARA KORUMA SAĞLAMADIĞI GÖRÜŞÜ

G. MALVARLIĞINI KORUYAN HÜKÜMLERİN ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI (UFRS) İLE ÇATIŞTIĞI GÖRÜŞÜ

H. ANONİM ŞİRKET YAPISINDA ZAMANLA YABANCI SERMAYE ORANININ ÖZ SERMAYE ORANINDAN FAZLA OLMASI

III. MALVARLIĞINI KORUYAN HÜKÜMLERİ ELEŞTİREN GÖRÜŞLERİN ELEŞTİRİSİ

A. GENEL OLARAK

B. ALACAKLILARIN BİREYSEL SÖZLEŞMELER ARACILIĞI İLE KORUNMASI GEREKTİĞİNİN ELEŞTİRİSİ

C. ASGARİ YASAL SERMAYENİN KORUMA SAĞLAMADIĞI GÖRÜŞÜNÜN ELEŞTİRİSİ

D. ŞİRKET FİNANSMANI DOKTRİNİNE GÖRE KORUMANIN ELEŞTİRİSİ

E. MALVARLIĞINI KORUYAN HÜKÜMLERİN MALİYETLİ OLDUĞU GÖRÜŞÜNÜN ELEŞTİRİSİ

F. ALACAKLILARIN KORUNMASININ BORÇ KARŞILIĞININ BULUNDURULMASI VE ÖDEME GÜCÜ KONTROLÜNE İNDİRGENMESİNİN ELEŞTİRİSİ

G. AVRUPALI REFORM GRUPLARININ ÖNERİLERİNİN ELEŞTİRİSİ

IV. ELEŞTİRİLER NETİCESİNDE ÖNERİLEN MALVARLIĞINI KORUYAN HÜKÜMLERE ALTERNATİF KORUMA YOLLARI

A. GENEL OLARAK

B. MALVARLIĞININ KORUNMASI SİSTEMİNİN YASAL OLARAK GÜÇLENDİRİLMESİ

C. DAĞITIM TESTLERİ YOLUYLA KORUMA

D. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN ARALANMASI

E. YEKNESAK HİLELİ TRANSFER KANUNU (UNIFORM FRAUDULENT TRANSFER ACT) KAPSAMINDA KORUMA

F. ŞİRKETLER HUKUKU VE İFLAS HUKUKUNUN ORTAK PAYDASINDA KORUMA SAĞLANMASI

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

TÜRK HUKUKU, ALMAN HUKUKU VE İSVİÇRE HUKUKUNDA ŞİRKET MALVARLIĞINI KORUYAN HÜKÜMLERİN DÜZENLENİŞİ

I. ŞİRKET SERMAYESİNİN OLUŞTURULMASI SIRASINDA KORUMA SAĞLAYAN HÜKÜMLER

A. GENEL OLARAK

B. ASGARİ SERMAYE BELİRLENMESİ

C. SERMAYENİN PAY SAHİPLERİNCE TAAHHÜT EDİLMESİ

D. İTİBARİ DEĞERİN ALTINDA PAY OLUŞTURULAMAMASI

E. ANONİM ŞİRKETE SERMAYE OLARAK AYNİ SERMAYE GETİRİLMESİ VE TABİ OLDUĞU ÖZEL HÜKÜMLER

F. NAKDİ SERMAYE GETİRİLMESİ DURUMUNDA TABİ OLDUĞU ÖZEL HÜKÜMLER

II. SERMAYENİN SÜRDÜRÜLMESİNE HİZMET EDEREK KORUMA SAĞLAYAN HÜKÜMLER

A. GENEL OLARAK

B. SERMAYENİN İADESİ YASAĞI

C. PAY SAHİPLERİNCE GETİRİLEN SERMAYEYE FAİZ ÖDENECEĞİNİN KARARLAŞTIRILAMAMASI

D. ŞİRKETTEN ÇIKMA HAKKI BULUNMAMASI VE PAY DEVRİNİN ŞİRKET MALVARLIĞINI KORUMA AMAÇLI KISITLANABİLMESİ

E. ŞİRKETİN KENDİ PAYINI İKTİSABININ ÖZEL KOŞULLARA TABİ OLMASI

F. SERMAYE DEĞİŞİKLİKLERİNİN ÖZEL KOŞULLARA TABİ OLMASI

G. YEDEK AKÇE AYRILMASI ZORUNLULUĞU

H. SERMAYEDE CİDDİ KAYIPLARIN BULUNMASI HALİNDE GEREKLİ ÖNLEMLERİN ALINMASI ZORUNLULUĞU

III. MALVARLIĞINI BAĞLAYARAK KORUMA SAĞLAYAN HÜKÜMLER

A. KAR PAYI DAĞITIMLARINA YÖNELİK HÜKÜMLERİN BULUNMASI

B. FİNANSAL YARDIM YASAĞI

C. ŞİRKETE BORÇLANMA YASAĞI

D. ÖNEMLİ MİKTARDA ŞİRKET VARLIĞININ TOPTAN SATIŞI HALİNDE UYGULANAN ÖZEL HÜKÜMLER

IV. MALVARLIĞININ KORUNMASI İLKESİNE AYKIRILIĞIN YAPTIRIMLARI

A. SERMAYE OLUŞUM KURALLARINA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMLARI

B. KANUNA AYKIRI DAĞITIMLARIN YAPTIRIMLARI

C. SERMAYENİN İADESİ YASAĞINA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMLARI

D. İLKEYE AYKIRI YÖNETİM KURULU VE GENEL KURUL KARARLARININ BUTLANI

E. MALVARLIĞININ KORUNMASINA AYKIRI KARARLARIN YÖNETİM KURULUNUN SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

SONUÇ

KAYNAKÇA