Arap Edebiyatı Tarihi 4

Elinizdeki bu çalışma, daha önce tarafımızdan hazırlanan ve Arap Edebiyatının İslam öncesi devresinin incelendiği Arap Edebiyatı Tarihi-I Cahiliye Dönemi; Hz. Peygamber’in Mekke’den Medine’ye hicretinin ve Hz. Muaviye’nin Şam’da halifeliğini ilan edişinin esas alındığı m. 622-661 yılları arasını kapsayan dönemin incelendiği Arap Edebiyatı Tarihi-2 Sadru’l-İslam Dönemi ve Hz. Muaviye’nin Şam’da halifeliğini ilan edişi ile Emevilerin yıkılıp yerine Abbasi yönetiminin kuruluşunun esas alındığı m. 661-750 yılları arasını kapsayan dönemin edebiyatının incelendiği Arap Edebiyatı Tarihi-3 Emeviler Dönemi adlı çalışmaların devamı olup, bu çalışmada Arap Edebiyatının, Abbasiler dönemi adı verilen ve yaklaşık beş asrı kapsayan süreçteki durumu incelenmiştir. Doğuda Emeviler Döneminin bitişiyle başlayan ve gerçekten İslam dünyasında edebi, bilimsel, kültürel, sosyal ve akla gelebilecek her alanda adeta bir dönüm ve değişim noktasının başlangıcını oluşturan ve sona ermesiyle yine adeta İslâm dünyasının en azından Doğu’da çöküşe geçtiği söylenen bu dönemin edebî hayatını incelemek amacıyla yapılan bu çalışma hazırlanırken, kaynakçada görüleceği gibi, ana kaynaklar ve ikincil kaynaklar yanında DİA=Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisinde yayınlanan maddelerden de istifade edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, gerek Doğu Dilleri ve Edebiyatları/Arap Dili ve Edebiyatı ya da Arap Dili ve Belâgatı alanında öğrenim gören Lisans ve Lisansüstü Eğitim öğrencilerine, gerek Arap Dili ve Edebiyatı, Arap Dili ve Belagatı alanına ilgi duyan okuyuculara başlangıcından bitişine kadar Abbâsîler Dönemini içine alan, Türkçe yazılmış bir Arap Edebiyatı Tarihi sunmaktır. İçindekiler kısmından da anlaşılacağı gibi, son Emevi Halifesi 2. Mervan’ın ortadan kaldırılışını müteakip Abbasilerin Ebu’l-Abbas es-Seffah liderliğinde iktidara gelmesinden sonra meydana gelen siyasi, sosyal ve kültürel olaylara bağlı olarak gelişen ve bir takım değişmelere uğrayan Arap Edebiyatının ele alındığı çalışma, Abbasilerin kuruluşundan yıkılışına kadarki yaklaşık beş asırlık bir dönemin tarihi, siyasi, sosyal, dini ve kültürel ortamının incelendiği bir Giriş’ten sonra, Şiir, Nesir ve Abbasiler Döneminde İlmi Etkinlikler olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde şiir, geleneksel türler ve yeni ortaya çıkan türler olmak üzere, mümkün olan her yönüyle ele alınıp işlenmiş ve her şiir türü örneklendirilerek Türkçeye çevirisi yapılmıştır. İkinci bölümde ise hitabet, kitabet, makame, vasiyyetler ve tevki’at gibi türleriyle nesir incelenmiş, burada da verilen örneklerin tamamı Türkçeye çevrilmiştir. Üçüncü bölümde ise, Gramer çalışmaları ile Lügatçilik başta olmak üzere, Dini İlimler ve Lisani İlimler başlıkları altında, Edebiyat tarihi konulu bir çalışma için geniş sayılabilecek bir şekilde, dönemin bilimsel etkinlikleri incelenmeye çalışılmıştır.