Ece Erdoğuş Levi ilk çocuk kitabı Dünya İçin Bir Şans’ta baş kahraman Can’ın üzerinden sınıflarına yeni gelmiş mülteci çocuk Tahir’in hikâyesini anlatıyor. Yer yer fantastik ögelerle bezeli anlatıda Can’ın büyüme çağı sorunlarına toplumsal meseleler de ekleniyor. İç seslerin hayli yoğun olduğu bu romanda yazarın duyguları okura iletmedeki başarısı deneyimli illüstratör Gökçe İrten’in kalemiyle harika bir uyum sağlamış.

Birkaç farklı anlatıcının gözünden yazılmış Umut Sokağı Çocukları, ismiyle müsemma bir “farklılıklara rağmen birlikte yaşama” öyküsü. Ödüllü yazar Gülsevin Kıral’ın ilk baskısı 2015 senesinde yapılan bu kitabı ülkemizde giderek daha büyük bir gündem olan sığınmacı meselesini ele alıyor. Aynı sokakta yaşayan mülteci çocuklarla yerli çocukların oyunun birleştirici gücü sayesinde bir araya gelişleri ve umudu yeşertmelerinin öyküsü.

Göç etmek evinden, alıştığın yerden, sevdiğin insanlardan uzaklaşmak demektir. Aynı şehirde bir başka eve taşınmak bile zorken söz konusu zorunlu göç olduğunda insanlar ülkeleri, denizleri, okyanusları aşmak, hiç bilmedikleri diyarlara gitmek zorunda kalır. Kayıktaki Çocuk Japon, Hollandalı ve Türk üç farklı yazarın kaleme aldığı, savaştan kaçan Ahmet’in yolculuğunu, artık hiçbir yere ait olamayışını anlatan etkileyici bir hikâye.

Yolculuk, illüstratör kimliğiyle bilinen Francesca Sanna’nın kendi yazıp resimlediği ilk kitap. Hikâye, hepimizinki gibi sıradan bir hayat sürerken ülkesinde başlayan savaş yüzünden babasını kaybeden ve ailesiyle birlikte göç etmek zorunda kalan bir çocuğu, onun yolculuğunu odağına alıyor. Basit, az konuşan, sade metne; sert, çok şey anlatan, çok boyutlu resimler eşlik ediyor. Ortaya ise anlatılması zor bir konunun ustalıkla işlendiği Yolculuk çıkıyor.

Alman çocuk edebiyatının usta ismi Andreas Steinhöfel’in ünlü serisi Riko ve Oskar’ın bu kitabında yine farklılıklarla birlikte yaşamaya dair bir vurgu var. Oskar, Riko’nun Türk arkadaşı Nuri’yle tanıştığında önce çok sevinse de kar küresi kaybolduğunda içinde Nuri’ye karşı bazı şüpheli duygu ve düşünceler belirir. Andreas Steinhöfel’den önyargılar, dostluk, göçmenlik, farklılık ve büyümek üzerine yine harika bir anlatı.

“Çabuksığınları tanıyor musunuz?” diye başlıyor bu kitap ve ülkesi her yerde veya daha doğrusu hiçbir yerde olan Çabuksığınları anlatıyor. Yani bildiğimiz anlamda mültecileri. Özellikle son senelerin en büyük insanlık krizlerinden biri olan mültecilik meselesine Çabuksığın adını verdiği bir aile üzerinden, alegorik biçimde anlatmayı tercih etmiş Fransız yazar Jean-Claude Grumberg. Mülteciliği anlatan diğer kitaplardan onu ayıransa akıcı üslubuyla konuşur gibi yazdığı masalsı hikâyesi.

Bir gün bir kutup ayısı kapınızı çalarsa ne yaparsınız? “Olur mu öyle şey!” demeyin, yaşam alanları giderek azalan kutup ayıları her an şehrimizde yaşamak isteyebilir. Tıpkı evleri, şehirleri bombalar altında dümdüz olan insanlar gibi. Jion Shebani’ın yazıp resimlediği Bir Kutup Ayısı Kapını Çalarsa her an zilimize basabilecek davetsiz misafirleri ve farklılıklarımıza rağmen birlikte yaşama becerimizi geliştirebileceğimizii anlatıyor.

Hollandalı çocuk kitapları yazarı Pimm Van Hest, Türkçedeki üç kitabından biri olan Evinden Uzakta’da mülteci krizine iki küçük çocuğun gözünden bakmayı deniyor. Alıdığı psikoloji eğitiminin de etkisiyle yazar savaşları, zorunlu göçleri, terk etmeyi ve ötekileştirmeyi çocukların bakışından anlatarak okurun empati yapmasını kolaylaştırıyor. Küçükleri yaşamın gerçeğine ve daha iyi bir gelecek umuduna taşımak için iyi bir kitap.

Sadece ünlü kişilerin mi biyografileri yazılır? Oysa her insan özel ve hikâyesi anlatılmaya değerdir. İşte kütüphaneci Marina’nın bu fikrinden yola çıkarak oluşturduğu proje sayesinde takım arkadaşı olarak eşleşen İtalyan Beata ve Faslı Aziza, birbirleri hakkında hiç bilmedikleri şeyler öğrenecektir. Ben ve Sen, göçmen olmak, farklılıklara rağmen birlikte yaşamayı becermek üzerine öğretici, tatlı ve sürükleyici bir hikâye.

2019 yılında Waterstones Çocuk Kitabı Ödülü’nü kazanan Bangladeş kökenli İngiltereli yazar Onjali Q. Rauf’un Arka Sıradaki Çocuk’u son yılların en temel ve küresel sorunlarından mülteciliği ele alıyor. Romanın dokuz yaşındaki anlatıcısı, sınıflarına yeni gelen Suriyeli Ahmet’i kendi gözünden anlatıyor. Ahmet akran zorbalığına uğrasa da neyse ki onu anlayan ve ona kucak açan birilerini buluyor. Arka Sıradaki Çocuk, çocukların mültecilere bakışını iyileştirmek adına etkileyici bir roman.