Battal Gazi Destanı

Destanların Türk kültür tarihide çok önemli bir yeri vardır. Onlar edebî bir ürün olmakla beraber Türk tarihinin ve Türk kültür tarihinin kırık dökük aynalarıdır. Anadolu’da teşekkül eden ilk Türk destanı Battal Gazi Destanı‘dır. Battal Gazi Destanı, Anadolu’da oluşan destan zincirinin ilk halkasıdır. Bu anlamda kendisinden sonra Anadolu’da kendisinden sonraki bütün destanlara konu, kaynak, tip ve motif gibi birçok bakımdan kaynaklık etmiştir. Bu destanın Türkler tarafından çok sevilmesinin sebebi, Battal Gazi’nin İslâmiyet’in yayılması için gösterdiği kahramanlıklar ve bunların mekânının Anadolu olmasından kaynaklanıyor görünmektedir. Nillî bir nitelik kazanan Battal Gazi Destanı diğer Anadolu Türkler destanları Danişmend Gazi Destanı ve Saltuk Gazi Destanı‘na kaynaklık etmiştir. Çoğunlukla Osmanlı döneminde yazıya geçen veya şekil alan bu menkıbevî metinler, Müslüman Türklerin maddî ve manevî fetihlerini konu edinmesinden ve sade dille vücut bulmasından dolayı, Osmanlı coğrafyasının en ücra köyünden sarayına, ordudan edebiyat dünyasına kadar her muhitte ilgi görmüş ve okunmuştur.Destanların konuları çoğunlukla tarihî gerçeklere dayandığı için geçmiş zaman içerisinde gerçekleşen olaylar, yaşamış kahramanlar ve mekânlar hakkındaki bilgileri, hiç değilse ana hatlarıyla öğrenmemizi sağlamaktadır. Tarihî unsurların yanında milletlerin geçmişteki âdet, gelenek, görenek ve yaşayış tarzlarıyla ilgili oalrak belki de hiç bir kaynakta bulunmayan bilgiler destanlarda yer almaktadır. Bu tür eserler aynı zamanda yazı dilinin önemli belgeleridir. Türkçenin tarihî seyrinin araştırılması hususunda çok önemli malzemeler barındırırlar. Bu anlamda Battal Gazi Destanı’nın gerek Türk halkına, gerek araştırmacılara çok şeyler anlatacağından hiç kuşku yoktur. 8 -15. yüzyıllar arasında oluşan Anadolu Türk kültürü, tarihi ve coğrafyası bakımından çok değerli bir kaynaktır.