Boşnak Halk Efsaneleri

Bir toplumun, tarihsel süreç içinde ürettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her türlü maddi ve manevi özellikler bütününe kültür denir. Ait olduğu toplumun kimliğini oluşturan, onu diğer toplumlardan farklı kılan kültür, aynı zamanda ilgili toplumun yaşayış ve düşünüş tarzıdır.

Toplumdan topluma değişik özellikler sergilemekle, göreli bir yapı sergileyen kültür, kökleri itibariyle değerlendirildiğinde ise mitolojik, tarihi veya fantastiktir. Birey davranışlarını yönlendirerek, toplumsal düzeni sağlayan, topluma kimlik kazandıran kültür, ait olduğu toplumun dayanışmasında ve birliğinde de oldukça etkin rol oynamaktadır.

Bu yaklaşım ekseninde, Güney Avrupa ve Balkan karakterinin birbirleriyle kaynaştığı karma bir kültür ve sosyal yapı sergileyen Bosna-Hersek'in üç kurucu halkından biri olan, öncelikle dini tercihleri, ardından diğer kültür öğeleri bağlamında da diğer iki topluluktan farklı olan Boşnakların sözlü kültür ürünlerinden olan efsaneler üzerine çalışmayı uygun gördük.

Bu düşünce eşliğinde, 109'ünü doğrudan sözlü kaynaklardan saha çalışması ekseninde yüzyüze görüşme metedolojisi tekniği kullanarak derlediğimiz, 47 tanesini ise Aışa Softiç'in "Antologıja Boşnyacke Usmene Prıce" adlı eserinden tercüme yoluyla elde ettiğimiz 156 Boşnak halk efsanesini bazı ön açıklamalar, tespit ve değerlendirmeler eşliğinde, elinizdeki çalışmada biraraya getirdik.