Darbe ve Demokrasi

Genç Osman’ın tahttan indirilmesinden, Menderes’in asılmasına kadar gelinen süreçte yaşanan benzer olaylar Türkiye’deki darbelerin damarlarının Osmanlı dönemine kadar uzandığının kanıtıdır. Patrona Halil, Kabakçı Mustafa isyanları ve benzerlerinin izdüşümleri bir şekilde Türkiye’nin üzerine düşmüştür.

Askerin silahlı gücünü kullanarak yönetimi devirme ya da muhalifleri tasfiye etmesi bazı kesimlerde gelenek hâlini almıştır. Geçmişteki Ulema-Yeniçeri iş birliğinin yerini, zamanla aydın-darbeci-gazeteci iş birliği aldığı gözükmektedir. Zor kullanma geleneği yönünden Osmanlıdan Türkiye’de yöntem ve tekniklerin dışında değişen fazla bir şey olmamıştır. Süreçler, hâlen değişip dönüşmelerle devam etmektedir.

• Celal Bayar, DP iktidarı için “En iyi niyetlerle demokrasiyi tesis etmeye gelmiş bir parti, dar hürriyetçi bir iktidar hâline gelmiştir” yorumunu neden yapmıştır?
• İsmet İnönü partililere, “Buna imkân vermem. Ben ihtilalci ve Kuvay-ı Milliyeci İsmet’im. Bu devleti yoktan bu hâle getirdik. Üç beş çapulcuya maskara ettirmeyeceğiz.” sözlerini hangi olaylar üzerine söylemiştir?
• DP’nin üst düzey yöneticilerine yönelik olarak “Bunların hepsi de gözü kapalı idam edilmeli” diyen profesör kimdir?
• Sultan Abdülhamit Han, “Ceddi azizim Selim Han (III. Selim) Yabancıların elleri ciğerlerimin üstünde geziniyor” sözlerini hangi gelişmelerden sonra söylemiştir?
• Padişah’ın en yakınlarından Köse Kethüda, Kabakçı Mustafa’ya biner altın dolu iki torba göndererek, “Ammenin malumudur ki ben etliye sütlüye karışmadım. Her ne emr olunduysa onun icrasına takayyüd eyledim. Bu cihetle himaye eylemelerini rica ederim.” diyerek nasıl ihanet etmiştir?
• Genç Osman’ın ağabeyi “Osman, dilerim ömrün ve saltanatın berbat olsun” diye neden beddua etti?
• Osmanlı’nın en kudretli Şeyhülislamlarından olan Feyzullah Efendi’nin, oğullarına ve akrabalarına verdirdiği makam, mevki ve tanıdığı imtiyazların sonucunda akıbeti ne olmuştu?
• Türk Müslüman İstanbul’un tarihinde tek gün, 29 Eylül 1730 Cuma günü, ezan okunmamış ve binlerce mescitte namaz kılınmamıştır. Bu durum hangi olay üzerine gerçekleşmiştir?

Bunlara benzer birçok soruya Prof.Dr. Özcan Yeniçeri cevap aramış, Türkiye’de ki demokrasi ufkunun gelişmesi adına çok önemli tespitlerde bulunmuştur.