Dersim 1938 ve Hacı Hıdır Ataç’ın Defteri

Elinizdeki kitap, Dersim katliamını yaşamış Hacı Hıdır Ataç’ın anı defterlerinden ve devlet arşivlerinden derlenip ilk kez günışığına çıkarılan belgeler, raporlar ve haritalardan oluşmaktadır. Hacı Hıdır Ataç, yıllardır sakladığı defterini 2002 yılında bu kitabın yazarına ulaştırdığında, "Bak bakalım işe yarar mı?" diye sorar, sonra da "vasiyetimdir; bunu ben öldükten sonra kitap yap" der. Ataç, başlarına gelen "ol felaketi" çevresine hep anlatmış, yaşananlar unutulmasın diye de defterine yazmıştır. Defter "4. Müfettişlik Bölgesi"ni, Gahmut Karakolu’nun kaldırılmasını, Haydaranlı Kamer Ağa’yı, "askerin Zel dağına gelişi"ni, 1938 Askeri Harekâtı’nı ve katliama götürülmelerini, 1939’da teslim olmalarını, Sinop Boyabat’ta dokuz yıl sürgünde kalmalarını, 1950’de köye geri dönüşlerini ve Dersim Islahı’nı anlatır. Kitaptaki belgeler, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’ndeki Türkçe ve Osmanlıca olarak kaleme alınmış "Dersim Belgeleri"nin küçük bir kısmıdır. Rapor, telgraf, not, şifre, harita, kararname, mektup ve diğer belgelerden oluşmaktadır. Arşivdeki belgelerin hepsinin açıldığını düşünmemekle beraber, biz elde edebildiklerimiz arasında yeni, temsili ve ilginç sayılabilecek olanları kitabımıza aldık. Haydaran bölgesinde insanların başına neler geldiğini ortaya koyan yazılara da yer verdik.