Devlet Teorisi

Devlet Teorisi’nde B. Jessop, “tanrının yeryüzündeki yürüyüşü” olarak da tarif edilmiş olan devletin “modern” halini anlatıyor.

Devletin rolü, yeryüzünde temsil ettiği yaratıcısının varlığı kadar tartışmalıdır. Tabiî önemli bir farkla, tanrının varlığı/yokluğu üstüne büyük tartışmalar vardır, ama devletin varlığı konusunda bir tartışma söz konusu değildir.

Tartışmalar, devletin tanımı ve ortadan kaldırılması ya da içeriğinin (dayanaklarının) değiştirilmesine ilişkindir.

Devlet vardır ve çok kudretlidir, kapitalizmle eşzamanlı olarak yerleşen modern devlet daha kudretlidir: –Büyüktür–yücedir–sonsuzdur–her yerdedir–her şeydir–hem soyut hem de somut bir varlıktır, milletin kendisidir–vatan ve vatandaştır–.

Modern devletin kudretini ifade eden somut bileşenlerin (yasama meclislerinin işleyişi, uyrukları–yönettikleri, ordu, polis, bürokrasi, vergilendirme sistemi ve icrası, sermaye dolaşımının işleyişi ve icrası, eğitim-öğretim sistemi ve icrası, dinî kurumların düzeni ve icrası) kurumsal, “gerçek somut nesneler” ve topluluklar halindeki örgütlenmeleri mükemmeldir. Modern devletin varlığı kurumsal örgütlenme boyutuna hayatî ölçüde bağlıdır.

Zaten temel problem de burada başlamaktadır: Devletin varlığı neye dayanmaktadır? Kurumsal örgütlenme olarak nasıl işler? Devletin farklı bileşenleri nasıl düzenlenir? Ne ile düzenlenir? Devletin “toplum”, “politika” ve “ekonomi” ile ilişkisi nedir? Devleti çekip çeviren “bir şey”, “bir yer” var mıdır? Ya da devlet, toplumsal-ekonomik ilişkilerle birlikte tarihsel süreçte mi belirlenir? “Devlet-demokrasi” ve “Devlet-kamu-özel” arasındaki yasal ayrım nasıl işler? Devlet özerk midir?

Bu soruların cevapları konusunda (idealizmle materyalizm arasında devam eden mutlak devlet ayrımı bir yana) siyasal düşünceler ve akımlarla bağlantılı sayısız fikir ve pratik vardır. Ayrımlar devletin ne yaptığı ile ve devlete karşı mücadele süreçleri ile ilgilidir.

Devlet Teorisi’nde Marksist devlet yaklaşımları ve Marksist olmayan önemli yaklaşımları değerlendiren Jessop, modern devlet teorisine yeni bir yaklaşım getirmektedir.

Devlet Teorisi devlet ve modern devletin anlaşılması için kullanışlı bir çerçeve sağlıyor.