Ehl-i Sünnet ve Şia’da Siyasi Düşüncenin Temelleri

Yeni bir siyasal İslâm dalgası, İslâm ülkelerini ve Müslümanların yaşadıkları bölgeleri kuşattığı son otuz yıl boyunca hem Şî’îleri, hem de Sünnîleri etkisi altına almıştır. Söz konusu dönemde, özellikle İran’da İslâmcılık dalgasının zirveye ulaştığı İslâm Devrimi’nin başarısından sonra, birbirine yakın olan bu iki mezhebin yeni akıma tepki gösterecekleri sanılıyordu. Ancak duygu fırtınaları durmaya başladıktan sonra, birbiriyle uyumlu bu iki mezhebin tarihî deneyimleri, fıkıh ve kelâma ilişkin ilkeleri ve psikolojik ve sosyal yapılarıyla yeni aşamayı iki farklı şekilde kat edeceği ortaya çıktı. Bu farklılık, iki değişik tarihsel deneyimle ilgili olduğu gibi, iki farklı fıkıh ve kelâm sistemiyle de ilgilidir. Yeni bir aşamadan geçmekte olan bu iki mezhebden her birinin şu anki durumu, kendi tarihsel deneyimine uygun olduğu gibi, inanç ve düşünce sistemiyle de uygunluk içerisindedir. Burada herhangi bir tartışma ve değerlendirme yapmak ve İslâm’a ilişkin yorum ve deneyimlerden hangisinin doğru, hangisinin yanlış olduğunu ortaya koymak söz konusu olmadığı gibi, tartışmalı sorunları gündeme getirerek İslâmî birlik ve kardeşliği kuşkuya bürüyüp zayıflatmak da söz konusu değildir. Aksine burada amaç, taraflardan her birinin düşünsel, inançsal, tarihsel ve ruhsal farklılıklarını, bu farklılıkların hangi etkenler sonucu ortaya çıktığını ve hangi olay ve sonuçları beraberinde getirdiğini tarafsız ve bilim adamlığına yaraşır bir şekilde ortaya koymaktır. Sonuç itibarıyla, söz konusu kitabın hedefi, tarafların birbirleri hakkında daha net ve belirgin bir resme sahip olmalarını; birbirlerinin fıkıh ve kelâma ilişkin zorunluluk ve sınırlılıklarını, tarihsel deneyimlerini ve inançsal yapılarını tanımalarını ve birbirlerinden beklentilerinin bu usûl, ilke, yöntem ve kapasiteye uygun olmasını sağlamaktır.