Es-Semhudi ve Medine Tarihi

İslam tarih yazıcılığı; nesebe dair bilgilerin, Arapların birbirleriyle yapmış oldukları savaşların, Hz. Peygamber’in hadis ve gazvelerinin yaklaşık hicri 1. yy’dan itibaren risaleler halinde yazıya aktarılmasıyla başlamıştır, denilebilir. Neredeyse aynı yüzyıl içinde şehir ve bölge tarihçiliğinin ilk nüvesi sayılabilecek belli bir şehrin faziletlerini konu edinen risalelere de rastlanılmaktadır. Zamanla ensab, futuhat, genel tarih, tabakat ve teracim türlerinde belli başlı ilk eserler verilmeye başlandığı gibi başta, Mekke ve Medine olmak üzere İslam beldelerinin ağırlıklı olarak doğal, dini ve tarihi mekanlarının; idare sistemlerinin, idarecilerinin ve fetihlerinin; faziletlerinin veya her hangi bir açıdan önemli görülen şahıslarının ele alındığı ilk müstakil eserler telif edilmiştir. Günümüze kadar da İslam şehir veya bölgelerinin tarihine dair birçok eser kaleme alınmış ve birçok ilmi çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar kitap ve makale yazma; panel, sempozyum, kongre ve konferanslar düzenleme; şehir ansiklopedileri ve ansiklopedi maddeleri hazırlama gibi değişik şekillerde bugün de devam etmektedir.

Bu kitapta, İslam şehir ve bölge tarihçiliği ve literatürüne dair bazı bilgiler sunulduktan sonra Medine tarihçisi diye ünlenmiş önemli bir alim olan es-Semhudi (v. 911/1506) ve onun Vefaü’l-vefa bi-ahbari dari’l-Mustafa adlı eseri tanıtılmıştır. Medine tarihine dair en kapsamlı klasik eser sayılan Vefaü’l-vefa bi-ahbari dari’l-Mustafa; Medine tarihi için olduğu kadar siyer, hadis ve Medine tarihî coğrafyası için de önemli bir kaynaktır. Bu yüzden elinizdeki eserde, sözüedilen özelliklere sahip Vefaü’l-vefa bi-ahbari dari’l-Mustafa yazma ve neşirleri, dili ve yöntemi, kaynakları, içeriği, önem ve değeri, ona yönelik eleştiriler ve diğer klasik Medine tarihi eserleriyle mukayesesi gibi başlıklar altında ayrıntılı bir şekilde tanıtılmaya çalışılmıştır.