Fatma Aliye Hanım Yahut Bir Muharrire-i Osmaniyenin Neşeti

“Sevgili kızım!

Altı yedi senedir seninle manevi peder ve duhteriz. Sana henüz hiçbir hediye takdim etmemişimdir.

Zihi saygısızlık! Değil mi? Fakat sana layık ne hediye bulup takdim edebilirdim?

Düşündüm taşındım sana hediye olarak yine senden başkasını bulamadım.

İşte bu kitap sensin kızım! Seni sana takdim ediyorum. Kabul etmemezlik edemezsin ya...”
Kadınların eğitiminin önemini her fırsatta vurgulayan, Fatma Aliye Hanım’ın yanı sıra Makbule Leman, Gülnar Hanım ve Nigar Hanım gibi pek çok kadının edebiyat sahasında kendisine yer edinmesine yardımcı olan Ahmet Mithat Efendi’nin 1893 yılında kaleme aldığı Fatma Aliye Hanım yahut Bir Muharrire-i Osmaniyenin Neşeti, Fatma Aliye Hanım hakkında yazılan ilk inceleme olması bakımından önemlidir.

Fatma Aliye’nin doğumundan edebiyat âlemine girişine kadar olan süreçteki gelişiminin adım adım izlendiği eser, Ahmet Mithat’ın verdiği biyografik bilgilere ek olarak Fatma Aliye’nin hatıralarını anlattığı mektuplardan oluşmaktadır.