Hayatın Maddesi Sağlığın Sermayesi

Akşemseddîn bu eserde “hayatın maddesi” adını verdiği bir tür sıvıdan bahsediyor ve bu sıvı yardımıyla yapılacak ilaçların bazı hastalıkları iyileştirdiğini söylüyor. Çeşitli ağrılar, kulak tıkanıklığı, frengi, verem, sıtma, aşırı zayıflık, idrar yolu hastalıkları, depresyon, saçkıran, unutkanlık, hazımsızlık, kalp çarpıntısı ve basur gibi hastalıklar, “hayat maddesi”nin iyi geldiği hastalıklardan bazıları…

Mâddetü’l-Hayât, Akşemseddîn’in eczâcı ve tabip olarak kaleme aldığı, tıp içerikli bir eserdir. “Hayatın Maddesi - Sağlığın Sermâyesi” başlığıyla yayımladığımız eser, Mâddetü’l-Hayât’ın günümüzde her seviyeden okurun anlayabileceği bir sadeleştirmeyle aslına sadık kalınarak hazırlanmıştır. Bu risale, sadece Akşemseddîn’in tebabete dair bilgisini değil, döneminde Osmanlı’nın tıp alanında geldiği seviyeyi de göstermesi açısından önemlidir.

Eserde yer alan bilgiler tabipler arasında asırlarca elden ele aktarılmıştır. Bilindiği üzere Batı kaynaklarında mikrobun A. Van Leeuwenhoek tarafından keşfedildiği söylenegelmiştir. Oysa Mâddetü’l-Hayât’ta bu zattan yaklaşık iki yüzyıl önce bazı hastalıkların “bitki tohumuna benzer canlı bir molekül” ile taşındığı vurgulanmaktadır. Bu tohumlar mikroptan başka bir şey değildir. Dolayısıyla tıp tarihinde mikro-organizmalardan bahseden ilk kişi de Akşemseddîn Hazretleri’dir. Yine bu kitapta epilepsi, gut hastalığı, vitiligo ve cüzzam gibi hastalıkların ırsî (genetik) geçişi olduğunun belirtilmesi önemli bir bilgi olarak tarihteki yerini almıştır.