İdare Hukuku Açısından Yatırımlarda Devlet Yardımları

Devlet yardımı tedbirleri temel ekonomi politikası araçlarındandır. Bu tedbirler pek çok ekonomik faaliyet konusu için öngörülebilmektedir. Ancak devleti ekonomik hedeflerine ulaştırmak bakımından sahip oldukları etki nedeniyle yatırımlara yönelik devlet yardımı tedbirleri ekonomi politikası dahilinde anahtar öneme sahiptir. Zira yatırımların ekonomi politikasının hedeflerine uygunluğu, devletlerin ekonomik kalkınmalarının sağlanmasında temel belirleyicilerdendir.

Türkiye’de yatırımlara yönelik çok dağınık bir devlet yardımı mevzuatı bulunmakta ve bütün devlet yardımı tedbirlerini düzenleyen genel bir kanun bulunmamaktadır. Bu durum yatırım devlet yardımı rejiminin temel ilke ve esaslarının ortaya çıkarılmasını zorlaştırmaktadır. Uygulamada idari bir faaliyet olan ve esas olarak idari işlem ve eylemlerle yürütülen devlet yardımı verme faaliyetinin kamu hukuku temelleri göz ardı edilmekte ve devlet yardımı tedbirleri neredeyse tamamen ekonomi politikası teori ve pratiği çerçevesinde düzenlenmektedir. Bu durum yatırım devlet yardımı tedbirlerinin kamu hukukundan doğan hukuki ilke ve esaslarını muğlak ve yatırımcılar için anlaşılması güç bir niteliğe büründürmektedir.

Bu belirsizliğin ortadan kaldırılması devletin ekonomik alandaki işlevlerini yerine getirirken kullandığı bir kamu hukuku aracı olan yatırımlara yönelik devlet yardımı tedbirlerinin idare hukuku açısından incelenmesini gerektirmektedir. Bu çalışmada amacımız, idarenin yatırımlara devlet yardımı verme faaliyeti ve bu faaliyet kapsamında uygulanan idari işlemlerin hukuki niteliklerini, hukuki ilkelerini ve yatırımlara devlet yardımı verilmesinde temel usul olan teşvik belgesi usulünü idare hukuku esasları çerçevesinde incelemektir. Böylelikle yasal ve idari düzenlemelerde karmaşık ve muğlak olarak düzenlenmiş yatırımlara devlet yardımı verme faaliyetinin ekonomik idare hukukundan doğan ilke ve esaslarının belirlenmesi ve bu faaliyetler kapsamında yatırımcı ile idare arasında kurulan hukuki ilişkide karşılıklı hak ve yükümlülüklerinin açık olarak ortaya konulması hedeflenmektedir.

“İdare Hukuku Açısından Yatırımlarda Devlet Yardımları” isimli bu çalışma, 2021 yılında, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nezdinde oybirliği ile kabul edilmiş olan doktora tezimin tez savunması sırasında değerli jüri üyesi hocalarımın bildirmiş olduğu görüş ve tavsiyeler doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılarak yayınlanmış halidir.