İtfaiyye-i Hümayün Osmanlı İstanbulu'nda Yangın Modernleşme ve Kent Toplumu (1871-1921)

Yangın Osmanlı İstanbul’unu hemen her zaman korkudan titreten bir olaydı. Ancak 19. yüzyılın bilhassa son çeyreğinden başlamak üzere bu ürkütücü olay farklı bir boyut kazandı. Sultan Abdülaziz’in Avrupa seyahati esnasında methini işittiği Kont Öjen Szechenyi yani namı diğer Ziçini Paşa, yapılacaklar ajandasının üst sıralarına yerleştirdiği Osmanlı itfaiyesini modernleştirme projesi kapsamında Macaristan’dan getirtildi.
1874’ten itibaren fiili olarak Osmanlı itfaiye taburları oluşturuldu ve Ziçini Paşa’nın direktifleri doğrultusunda daha etkin bir yangınla mücadele birimi oluşturulmaya çalışıldı. Ne var ki, Ziçini Paşa umduğunu bulamadı. Öyle ki, Ziçini Paşa yıllarca süren uğraşlarına rağmen ne itfaiye hizmetlerindeki tulumbacı itfaiye eri ikiliğini yok edebildi ne de Osmanlı itfaiyesinin ihtiyaç duyduğu aktüel yangın söndürme teknolojilerini emrindeki birliklere adapte edebildi. Ziçini Paşa, itfiyenin ıslah ve tensiki hakkında yıllar yılı verdiğim raporları okka ile satmış olsalardı, yeni alat ve edevat alınırdı” derken de aslında itfaiye hizmetlerindeki sözde reform hareketlerinin belki de Batı kamuoyunun gözünü boyamak amacıyla yapılan bir gösteriden ibaret olduğunu beyan ediyordu. Aslında Ziçini Paşa’nın tüm çabalamalarına rağmen Osmanlı itfaiyesini yeniden örgütleme projesi kısır modernleşmeden başka bir şey değildi…