Kalem ve Kağıt

Beş çocuklu bir ailenin son çocuğu olan Ortheil, diğer dört oğlunu İkinci Dünya Savaşı sırasında kaybeden annesinin konuşma yetisini kaybetmesi üzerine sessiz bir çocukluk geçirdi. Annesiyle babası onun sessizlik içinde geçen yıllardan sonra konuşmayı ve yazmayı düzgün bir biçimde öğrenemeyeceğinden korkuyorlardı. Sekiz yaşından itibaren yazma ve konuşma dersleri alan Ortheil babasının “yazı dersleri” dediği ve herhangi bir ders kitabını ya da müfredatı takip etmeyen oyunvari yaratıcılık atölyesinde yıllar boyunca hep şevkle çalıştı. Zaman içinde kendisi ustalığı üstlendi, her gün kendi kendine yeni yazı alıştırmaları verdi, kısa öyküler ve hikayeler buldu, şiirler ve mini-dramlar yazdı ve ilk “roman”ı üzerine çalışmaya başladı. Çok geçmeden ilk çocuk metinleri dergi ve gazetelerde basıldı. Hiç alışıldık olmayan bir yazar doğmuştu: “Yazı yazan çocuk”. Hanns-Josef Ortheil, Kalem ve Kağıt’ta bu benzersiz tutkuyu anlatıyor. Eski yazı alıştırmalarına ve bu alıştırmaların gerçekleştiği mekanlara tekrar bakıp ailesinin verdiği eğitimin sırlarını çözmeye çalışıyor. Bunun için babasının daha ilk yazma çabalarından itibaren oluşturmaya başladığı arşive dalıyor ve muhtemelen bu metin arşivi günümüzde yaşayan yazarlara ait en büyüğü olma özelliğini taşıyor. Ortheil’in ilham veren dönüşümü sadece peşinden gittiği yazma tutkusunun öyküsü değil aynı zamanda şevk dolu bir meydan okuma.

Ve yaşadığım her şeyin en nihayetinde yazmak için bir materyal olduğunu kavrayabiliyordum. Yazmak – akılda uydurulmuş bir şey değildi demek ki, daha çok üzerinde adım adım çalışılacak hayata dair notlar almaktı.
***
Çizgilerin silinmesi söz konusu değil, çünkü babam silmeyi doğru bulmuyor: “Eğer bir şey yanlış yapıldıysa üstü çizilir ya da olduğu haliyle bırakılıp tekrar baştan başlanır. Ama silmek iğrenç bir şey, silmek, her şeyi iyice kirletip bulaştırmak demek.
***
Uzun çayırların içine sırtüstü uzanıp gökyüzünden geçen kuşları dikkatlice izliyordum. Bir şahin? Bir atmaca? Bir doğan? Hiçbiri – yukarıda uçanlar “kuş”tu, başka hiçbir şey değil. “Kuş”ları adlandırmaya, tanımlaya gerek yoktu, çünkü “kuş”lar özgürdü. Kuşlar bana kelimeler olmadan, hiçbir düzene ve talimata maruz kalmadan öylece uçarak nasıl yaşanabileceğini gösteriyordu.
Hanns-Josef Ortheil

Hanns-Josef Ortheil 1951’de Köln’de doğdu. Bir yazar ve piyanist olmasının yanı sıra Hildesheim Üniversitesi’nde Yaratıcı Yazarlık ve Kültür Sanat Gazeteciliği alanında dersler veriyor. Uzun bir süreden beri en önemli çağdaş Alman yazarları arasında gösteriliyor. Yapıtları, Thomas-Mann-Preis, Nicolas-Born-Preis ve son aldığı Stefan-Andres-Preis gibi çeşitli ödüllere layık görüldü. Romanları yirmiyi aşkın dile çevrildi.