Karabağ

Karabağ, Sovyetlerin güneyindeki iki cumhuriyetin, Ermenistan ve Azerbaycan’ın; nihayetinde her iki ülkeyi de bağımsızlığa götüren, Sovyetler Birliği’nin sonunu getiren ve stratejik açıdan önemli bir bölgeyi on yıllarca sürecek bir çatışmaya sürükleyen bu ihtilafın içine nasıl düştüklerini kapsamlı olarak anlatan bir çalışma. Bir yanıyla modern tarih çalışması, bir yanıyla da siyasi bir analiz olarak karşımıza çıkan bu kitap; Güney Kafkasya içinde yapılan pek çok seyahate, gerek bölgede, gerekse Moskova ve Washington’da doğrudan yazar tarafından gerçekleştirilen 120’yi aşkın görüşmeye ve Politbüro arşivleri gibi tarihi açıdan çok değerli birincil kaynaklara dayanıyor.

Kitapta tarihsel arka planı anlatan bölümler, ihtilafın Sovyetler döneminde nasıl çözümsüz kaldığını, Ermenistan ve Azerbaycan toplumlarının bu çözümsüzlüğü aşmak için nasıl çabaladığını, Politbüro’nun bu krizle başa çıkmakta nasıl başarısızlığa uğradığını, savaşın nasıl yaşandığını ve sonuçlandığını, uluslararası toplumun bu ihtilafın çözümünde nasıl sınıfta kaldığını gözler önüne seriyor. Karşımıza çıkan manzara ise, büyüleyici güzelliğe sahip bir bölgenin; tarihi önyargılar ve çatışmalardan dolayı yıkıma uğramış, karmaşık ve anlaşılması güç, ince ayrıntılarla dolu hâli...

10. yıldönümünde, kitabın güncellenmiş ve gözden geçirilmiş yeni baskısında, yazarın yeni önsözüyle birlikte; her iki ülkedeki en son cumhurbaşkanlığı seçimleri, Azerbaycan’ın petrol hamlesi ve bölgedeki silahlanma yarışı gibi 2012 yılına kadar yaşanan güncel gelişmeleri inceleyen yeni bir bölüm de yer alıyor. Kitabın yeniden yazılan sonuç bölümü ise, bu ihtilafın çözümsüz kalmasının sebeplerini ve çözüme dair olası senaryoları irdeliyor. Mihail Gorbaçov’un Sovyetler Birliği’ni sarsan ilk ihtilafın hikâyesini anlatan Karabağ, Sovyet sonrası bölgede yaşananlara dair kilit bir kaynak olmaya devam ediyor.

Thomas de Waal, Washington’da bulunan Carnegie Endowment for International Peace’in Rusya ve Avrasya programında kıdemli araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. 1991’den bu yana, gazeteci, yazar ve sivil toplum gönüllüsü olarak Rusya ve Kafkasya üzerine haberler yapmış ve yazılar yazmıştır. Carlotta Gall ile birlikte Chechnya: Calamity in the Caucasus (NYU Press, 1998) adlı kitabı yazmıştır. The Caucasus: An Introduction (OUP, 2010) adlı kitabın yazarıdır.