Katip Çelebi

Elinizdeki kitap Türk-Osmanlı düşünürü, Katip Çelebinin yaşamını anlatan ve yıllar süren detaylı araştırmalar sonucu ortaya konmuş bibliyografik tarihi romandır.

Kâtip Çelebi (1609 - 1657; Tarih,coğrafya, bibliyografya ve biyografya ile ilgili çalışmalar yapmış bilim insanıdır. Keşfez-zunûn ‘an esâmî el-kutub ve’l-fünûn ve daha sonra İbrahim Müteferrika tarafından basılan coğrafya ansiklopedisi Cihannümâ ile bilinir. 100 Büyük Türk Edebiyatçısı arasındadır. Az sayıdaki 17. yüzyıl Osmanlı nesir yazarlarındandır.

Kâtip Çelebi kendisinden evvelki İslâm düşünce târihinin önemli eserlerini yakından tanımaktadır. Batının bilimsel yönden geliştiğini ve Osmanlı Devletinin duraklama ve hatta gerileme dönemine girdiğini farketmişbu konuda devrin yöneticilerine ve Padişaha öneriler sunmuştur.

Kendi döneminin düşünürlerinin ilerisindedir. Onun devlet anlayışı ve târih görüşü İbn Haldûn’un uzviyetçi/biyolojist bakış açısıyla aynıdır. İnsan ömrünün merhaleleri gibi devlet ve toplumun da çeşitli gelişim merhalelerinden geçtiğini düşünmekte ve bu anlamda uyarılar yapmaktadır. Ancak Padişah onun düşüncesini önemsemiş de olsa kendisini dinlememiştir. Düşünceleri ve eserleriyle Naîmâ ve Cevdet Paşa’yı etkilemiştir. İbn Hâldun’la Geç Osmanlı târih düşüncesi arasında bir bağ oluşturmaya çalıştığı söylenebilir. Batılı bilimsel çalışmalardan yararlanma konusunda Osmanlı târihinin ilk örneği olan Kâtip Çelebi, Osmanlı ülkelerinin ilk sistematik coğrafya kitabı olan ve bu ilim sâhasında Doğulu anlayıştan kopuşu temsil eden ilk çalışma kabûl edilen meşhûr eseri Cihannümâ’da Batı menşeli yeni bilgilerden istifâde etmiştir.