Kişi Birliklerinde Genel Kurul Kararlarının Geçersizliğine İlişkin Temel Esaslar

Genel kurullar, tüzel kişiliğe sahip olsun veya olmasın kişi birliklerine örneğin dernekler, ticaret ortaklıkları, kat maliklerinin oluşturduğu birlikler özgü bir organdır. Kişi birliklerinde genel kurul, birlik üyelerinden oluşur. Karar organıdır; Birliğin tipine göre, birlik hayatının seyri konusunda söz sahibidir. Buna karşılık mal birliği tarzındaki tüzel kişilerde (vakıflarda), örgüt yapısı, amaç ve faaliyetlerin ana çerçevesi tüzel kişinin dışındaki bir kişi veya kişiler (vakfeden) tarafından belirlenir ve tüzel kişi buna göre yönetilir. Dolayısıyla bunlarda, bu anlamda birlik hayatına yön verecek üyeler bulunmaz. Bunların statülerinde (vakıf senedinde), bir genel kurul ve üyeleri öngörülmüş olsa dahi, bunlar teknik anlamda genel kurul ve birlik üyesi değildirler. Sadece vakıf senedinin öngördüğü esasların uygulayıcısı, hayata geçirilmesinin vasıtasıdırlar. Her ne kadar TMK 101 3’te yer alan “Vakıflarda üyelik olmaz” hükmü Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmişse de3, vakıf üyeliğine bu çerçevede bir anlam yüklemek gerekir. Çalışma konumuz, teknik anlamda, yani kişi birliklerindeki genel kurul kararlarının geçersizliğidir.

Burada kişi birliği ile kişi ortaklığı tabirlerini de birbirine karıştırmamak gerekir. Sermaye ortaklığı kişi ortaklığı ayırımı Türk Ticaret Kanunu’nda yer almayan bir ayırımdır (krş. TASARI 124 2). Belirleyici kesin bir ölçüt bulunmamakla birlikte anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklıklar keza kooperatifler– sermaye ortaklıkları, adi, kolektif ve komandit ortaklıkları ise kişi ortaklıkları grubuna dâhil sayılmaktadırlar4. Burada kullandığımız kişi birliği tabirinin kapsamına, diğer kişi birliklerinin yanı sıra, ister sermaye ortaklığı olsun ister kişi ortaklığı olsun bütün ticaret ortaklıkları girmektedir.