Klasikleri Niçin Okumalı?

Babil’in Yorumu

İnsan ömrü, sayıları her geçen gün artan nitelikli kitapların tamamını okuyabilmek için çok kısa. Haliyle, en sıkı okurun bile kendine bir yol haritası çizmesi, bazı kitaplara öncelik tanıyıp bazılarıyla vedalaşması gerekiyor. Klasikler, bu denklem içindeki “şanslı azınlığı” oluşturuyor; çünkü zamanlar üstü oluşları onları her daim gözde kılıyor. Bu da onları okumamızı gerekli kılan sebeplerin başında geliyor. Diğer sebepleri büyük usta Italo Calvino kendine has tarzıyla anlatıyor Klasikleri Niçin Okumalı’da. Kimler yok ki Calvino’nun masasında; Homeros, Daniel Defoe, Stendhal, Tolstoy, Hemingway, Borges, Cesare Pavese… Her birini neden çok sevdiğini uzun uzun anlatıyor İtalyan yazar. Gerekçelerini değerlendirmek de okura kalıyor.

Dünya edebiyat tarihine yalnızca bir yazar olarak değil, edebiyat üzerine düşünceleriyle de damga vuran İtalya’nın “kalem sincabı” Italo Calvino’nun, hayatının değişik dönemlerinde kendisi için büyük bir önemi olmuş yazarları, şairleri, bilim adamlarını ağırladığı Klasikleri Niçin Okumalı? kitabı ilk kez Türkçede... Öncelikle Stendhal’i severim, çünkü yalnızca onda bireysel ahlaki gerilim, tarihsel gerilim, yaşam atılımı bir bütün oluşturur: Romanın çizgisel gerilimidir bu. Puşkin’i severim, çünkü berraklık, ironi ve ciddilik demektir. Hemingway’i severim, çünkü yalınlık, abartısızlık, mutluluk arzusu, hüzün demektir. Stevenson’u severim, çünkü sanki uçar. Çehov’u severim, çünkü gittiğinden daha öteye gitmez. Conrad’ı severim, çünkü derin sularda seyreder ve batmaz. Tolstoy’u severim, çünkü kimi zaman “hah, şimdi anlıyorum nasıl yaptığını” duygusuna kapılırım, oysa bir şey anladığım yoktur. Manzoni’yi severim, çünkü düne kadar nefret ediyordum. /.../ Gogol’u severim, çünkü açıkça, kötülükle ve ölçüyle çarpıtır. Dostoyevski’yi severim, çünkü tutarlılıkla, öfkeyle ve ölçüsüzce çarpıtır. Balzac’ı severim, çünkü kâhindir. Kafka’yı severim, çünkü gerçekçidir. Maupassant’ı severim, çünkü yüzeyseldir. Mansfield’i severim, çünkü zekidir. Fitzgerald’ı severim, çünkü halinden memnun değildir. Radiguet’yi severim, çünkü gençlik geri gelmez bir daha. Svevo’yu severim, çünkü yaşlanmak da gerekir...