Korku ve Titreme

Babil’in Yorumu

İnsanın havsalası, yaşadığı mekânın sınırlarına tâbidir genellikle. Yaşamın nasıl alımlandığı da metropolden kasabaya değişiyor bu yüzden. İran edebiyatının en önemli yazarlarından Gulam Hüseyin Saedi, bunun apaçık örneklerinden birini veriyor Korku ve Titreme ile. Kendi içinde dinamiklere sahip bir mekân olarak köy ve onun insanları üzerine düşünüyor. Bunu yaparken, ne getireceği belli olmayan bir açıklık yaratarak güçlendiriyor hikâyesini, köyünü bir denizin kenarına konumlandırıyor. Psikiyatr duyarlığıyla kapalı devre bir topluluğun içine yerleşen “öteki”nin yarattığı korkuyu, endişeyi ve en nihayetinde dönüştürücü etkisini de ustalıkla tahlil ediyor. Korku ve Titreme, zamana meydan okuyan güncelliği, farklı okumalara imkân veren sembolizmi ve mizahı önceleyen atmosferiyle dikkati hak ediyor.

Modern İran edebiyatının en önemli isimlerinden olan Gulam Hüseyin Sâedi, bu kez Korku ve Titreme’yle gerçekçilikle büyülü gerçekçiliğin iç içe geçtiği bambaşka bir iklime götürüyor okuru. Balıkçılıkla geçinen küçük bir kıyı köyünde yaşanan gizemli olaylar yer alıyor Korku ve Titreme’de. Deniz kültürünün yaşamını biçimlendirdiği köy halkı kimi zaman komik, kimi zaman üçkâğıtçı, kimi zaman da çocukça bir saflıkla ama hep cahilce ve korkuyla hareket ediyor. Durağanlığın bile kendince bir tempo yarattığı gündelik hayat, sahile demirleyen tuhaf bir gemiyle birlikte değişerek adeta dönüşüm geçiriyor.

Korku ve Titreme büyülü gerçekçiliğin güçlü kalemi Sâedi’nin, sıradan diyaloglarla olağanüstü bir atmosfer yarattığı, gerçekle gerçeküstü arasında gidip gelen özgün yapıtlarından biri.

O, İranlılar için Márquez’den önceki Márquez’dir.

Ahmet Şamlu

Gulam Hüseyin Sâedi’nin eserlerinde biçem, sansürü ezme mekanizması olarak işlev görür. Yazar, mesajı öylesine zekice iletir ki bir mesaj verildiği izlenimi yaratmaz. Bu gizlenmiş mesajları, eserlerini sansürlemek için okuyanlar göremediği gibi okurları da aldıklarının farkına varmadan alırlar.

Reza Beraheni