Mukaddimetü’l-Edeb

Mukkadimetu’l-Edeb, meşhur tefsir ve lügat bilgini Zemahşarinin 1128-1144 yılları arasında yazıp Hârizmşâh Atsız’a sunduğu Arapça pratik bir sözlüktür. Eserdeki Arapça kelime ve kısa cümlelerin anlamları satır aralarına pek çok nüshada Türkçe, Farsça, bir nüshada bunlara ilaveten Moğolca ve bir nüshada da yalnız Harizmce (İran Dili) ile yazılmıştır. Eserin bilinen nüshalarından en eskileri Harizm Türkçesi ve Farsça ile tercümeli olan nüshalardır.

Bu çalışmada her şeyden önce eserdeki Harizm Türkçesi dil malzemesini ortaya çıkarmak ön planda tutulmuştur. Bu sebeple gerek dil özellikleri ve gerekse lügat zenginliği konusunda, taşıdığı değer dikkate alınarak Şuşter nüshası esas alınmıştır. Eserin “Giriş” kısmında Harizm bölgesinin İslam kültürüne girmesi, Türkleşmesi, Mukaddimetü’l Edeb’in müellifi, eserin mahiyeti, nüshaları ve bunlar üzerine yapılan çalışmalar ile eserin dil özellikleri belirtilmiştir. Bundan sonraki bölüm, eserde bulunan Harizm Türkçesi dil malzemesinin transkripsiyonlu bir metnidir. Transkripsiyonlu metnin ardından 3506 kelimeden meydana gelen indeks yer almaktadır.