Müslümanlık ve Türklüğe Dair Risaleler

Müslümanlık ve Türklüğe Dair, Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi’nin Balkan Savaşları’nın yaşandığı, Osmanlı’nın toprak kaybettiği, siyasî ve toplumsal çalkantıların yaşandığı bir dönemde; Müslümanlara, Türklere ve Osmanlılara bilinç kazandırmak; Türklük, Müslümanlık ve İslâm Birliği düşüncelerini aktarmak üzere kaleme aldığı üç risaleyi bir araya getiriyor: Müslümanlar! Dinleyiniz!, Türk Ruhu Nasıl Yapılıyor?, Türk Armağanı ve Diğer Şiirler.

Filibeli, bu risaleleriyle Müslümanlara ve Türklere, tabiatlarında var olan övgüye değer ahlâkî özelliklerini yeniden hatırlatırken bir yandan da onlara Osmanlı topraklarında tesirini göstermeye başlayan milliyetçilik akımlarına karşı birlik olmayı öğütlemektedir.

Müslümanlar! Dinleyiniz!’de dünya üzerinde Müslümanların nasıl bir hâlde olduğunu, bu vaziyetten kurtulmak için neler yapılması gerektiğini anlatır:

“İşte size zehirlerden daha acı, zakkumlardan daha acı bir söz söyleyeceğim; size pek doğru bir söz söyleyeceğim. Zelil, miskin, fakir ve esir olmamızın sebebini söyleyeceğim. Çünkü biz Allah’ımızın, Peygamberimizin emirlerini hem dinlemez ve hem de anlamaz olduk."

Her vatanperverin okumasını istediği ve “Türk’ün ağlayışı” olarak adlandırdığı Türk Ruhu Nasıl Yapılıyor?’da ise bilhassa Türklere ve Türk gençlerine seslenerek devlet ve toplum olarak hangi hastalıklara yakalanıldığını anlatmaktadır. Ona göre Türkler, acıyı duyuyordu ama hastalığını anlamıyordu. Filibeli’nin, işte bu “acıklı hâli” ifadelendirdiği ve bu vaziyetten kurtulmanın çaresini dile getirdiği risalesini yazma hikâyesini onun satırlarından okuyalım: “Düşündüm: Üç yüz yılda Türklüğün nasıl değiştiğini, neden ‘Türk civanlığı’nın kaybolduğunu aradım. İşte şu kitapçık meydana geldi.”

Türk Armağanı ve Diğer Şiirler’de ise Filibeli Ahmed Hilmi’nin “Özdemir” takma adıyla kaleme aldığı Türklük temalı şiirleri yer almaktadır.