Niyet Hadisi: Tahric ve Tahlil

Niyet, İslam dininde son derece önem verilen bir konudur. Kur'ân, kalbi bir eylem olan konuyu “içinizdekiler”, “içinizde gizledikleriniz”, “ehfa” ve “sır” gibi kelimeler ve ibarelerle ifade etmektedir. Hadîs Edebiyatında da niyet konusunu ele alan onlarca hadîs bulunmaktadır. Haliyle Kur'ân ve hadîslerin önem verdiği bir konu, İslam bilimlerinin ve düşüncesinin de odağında yer almış ve büyük önem verilmiştir.

Niyet hadîsleri çok olmakla beraber bunlar içinden biri, anlamının netliği ve mesajının duruluğu ile niyet hadîsi diye meşhur olmuştur. Bu da “inneme'l-e'malü bi'n-niyyât…” diye başlayan, birçok değişik varyantı bulunan ve İslâm âlimlerinin ehemmiyetine binâen üzerine sayfalar dolusu şerhler yazdığı hadîstir.

Hadîs hakkında ulemanın ifadeleri de dikkate şayandır: Şâfîî, “Bu hadîsin muhtevâsında fıkhın yetmiş bölümü bulunur” demiştir. Kâdî İyâz, “Niyet hadîsi İslâm'ın üçte biridir” demiştir. Aynî, “Niyet İslâm'ı söz ve fiil olarak kapsar.” demiştir.

Bu kadar büyük ehemmiyete sahip olan bir hadis üzerinde günümüzde ciddi bir çalışmanın bulunmamasının bir eksiklik olduğu fark ettik. Bir nebze olsun bu eksikliği giderme düşüncesiyle niyet hadisi üzerine çalışmaya karar verdik.

Niyet hadîsi: Tahrîc ve Tahlîl adlı bu kitabımız, muhteva olarak Buhârî örneğiyle sınırlıdır. Diğer rivâyetler şevâhit olarak ele alınmıştır. Kitabımızda niyet hadîsi senet ve metin açısından incelendiği gibi, hadîsin fıkhî ve itikâdî boyutu da ele alınmıştır.