Oğlunuz Er Yorgos Savaşırken Öldü

Bu kitapçık sıradan bir olayı anlatıyor; bir erin ölüm seferini. İstiklal Savaşı sırasında Yunan Ordusu saflarında çarpışırken Ankara yakınlarında, Sakarya'da ölen "isimsiz" bir genç. Erin adı Yorgos Magnis. Kusuru çoktu. Kahramanlığa ve Megali İdea'ya, yani vatan topraklarının genişletilmesi gereğine inanmıştı. Doğduğu kenti, İstanbul'u "vatan" bellememiş, soyut Yunanlılık kavramına sarılmıştı, yani milli bir ideale. Çocuk yaşta ölmeyeceğine inanmış, kilisede bir mum yakınca Tanrı'nın koruması altında olacağını sanmıştı; mutluluğu aşkta, sporda, şiirde, parada değil, "sınırsız sınırlarda" aramıştı. Son iki yüzyılda bu tür savaşlarda Türk ve Yunanlı gençlerden böyle binlercesi öldü. Sonunda bizim aklımızda kalan, bazı tarihlerle, kazanılan veya kaybedilen topraklardır. Bu kitapçık ise "meçhul asker" dediklerimizin de özel bir yaşamları olduğunu hatırlatıyor. Bir ölü, geride kalan yakınları, anneler, babalar, ağabeyler, bazen bir küçük kız kardeş, büyükanneler, satır aralarında yatan pişmanlıklar, çamurlu cephelerde çöken en romantik düşler... Er Yorgos'un son saatlerini, son düşüncelerini ve duygularını hiç öğrenemeyeceğiz ama elimizde Yorgos'un Anadolu'nun çeşitli kentlerinden (İzmir, Karşıyaka, Buca, Kula, Manisa, Balıkesir, Bandırma, Tekirdağ, Uşak) İstanbul'daki ailesine yolladığı 112 kartpostal ve fotoğraf var. Bu kartpostallar bir rastlantı sonucu 1973'te İstanbul'da terk edilmiş eski bir Rum yetimhanesinde, mavi bir kurdeleyle şefkatle diyebileceğimiz bir biçimde bağlanmış olarak bulundu. Bu koca bina bir ara yaşlılar evinin deposu olarak da kullanılmıştı. Nem ve tozdan yıpranmış bu kartpostal ve fotoğraflar buraya, kimilerinin bir zamanlar yaşamlarının bir parçası saydığı, son anlarına kadar sevgiyle korudukları, ama acımasız zamanın yararsız ve gereksiz nesnelere dönüştürdüğü başka birçok eşya ile birlikte atılıvermişti. Bu fotoğraf ve kartpostalları bularak bu kitabı bize kazandıran Akilas Millas İstanbullu bir ortopedist ve spor hekimi. Şimdi Yunanistan'da yaşayan Millas aynı zamanda bir araştırmacı ve yazar. Bu kitabından başka Heybeli Ada, Büyük Ada, Kınalı-Burgaz Adaları, Marmara Denizi, İstanbul, İstanbul Mühürleri, Kadıköy ve Terkos Metropolitlikleri'nde Mühürler, Pera ve Beyoğlu adlarında Yunanca ve İngilizce yayınlanmış eserleri var.