Osmanlı Noterlik Hukuku

Hukuki işlemlerin güvenliğini sağlamak insan için önemli ihtiyaçlardan biridir. Tarih boyunca bu ihtiyacı gidermek için çe şitli usuller denenmiştir. Bu usullerden en yaygın olanı devlet gözetimi ve denetimi altında hukuki işlemlerin kayıt altına alınmasıdır. Bu yöntem uygulandığı zaman hukuki ihtilaflar ortaya çıktığında kayıtlara müracaat edilir ve uyuşmazlıklar kolaylıkla çözümlenir. Tarih boyunca çeşitli isimler alan bu kurum günümüzde noterlik olarak isimlendirilmektedir.

Noterlik kurumu yazının icadından bugüne her toplumda çeşitli adlarla var olmuştur. Hatta kayıt ve tescil ihtiyacı, yazının ortaya çıkmasına neden olmuştur, denilebilir. Gerek İslam öncesi, gerekse İslam sonrası dönem hukuk tarihimizde, hukuki işlemlerin farklı müesseselerce kayıt ve tescil altına alındığını bize ulaşan tarihi belgelerden öğreniyoruz. Türk hukuk tarihinde ve özellikle Osmanlı hukukunda tescil ihtiyacını gidermek için ortaya çıkan kurumları ve işleyişlerini araştırmak için yaklaşık 3 yıl süren doktora tez çalışması sonunda bu eser meydana gelmiştir. Her ne kadar çalışmamızın başlığı “Osmanlı Noterlik Hukuku” olsa da, bu çalışmada Osmanlıdaki noterlik kurumlarının temellerini bulmak için noterliğin tarihsel geçmişine de değinilmiş, İslam yargılama hukukunda yazılı belgenin delil niteliği farklı mezhep görüşleri dikkate alınarak incelenmiş ve sonuçta Türk-İslam tarihinde noterlik kurumlarını ele alan bu eser ortaya çıkmıştır.

Uyuşmazlık öncesi delil üreten noterlik kurumu, hukuk sistemi için taşıdığı öneme rağmen bilimsel anlamda gerekli ilgiyi görememektedir. Literatür üzerinde araştırma yapıldığında noterlik üzerine yapılan çalışmaların ne kadar az olduğu görülecektir. Bu nedenle bu eser, alanında bir boşluğu doldurma özelliğini taşımaktadır.

Öğretim üyesi olarak ifa edilen görevlerin yanı s ıra akademik çalışma yapmak hayli meşakkatli bir iştir. Ancak yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen bilginin ve bilimsel olgunluğun kıymeti paha biçilemez. Yoğun uğraşlar sonucun ortaya çıkan bu çalışmanın bilim dünyasına katkı sağlamasını temenni ediyorum.