Osmanlı Teşkilat ve Kıyafet-i Askeriyesi Cilt 1-2-3

Mahmut Şevket Paşa tarafından kaleme alınan, Bahriye Nezareti ressamı Hüseyin Hüsnü (Töngüz) Efendi tarafından resimlenen ve üç cilt, bir zeylden oluşan Osmanlı Teşkilât ve Kıyafet-i Askeriyesi adlı bu eser, Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan başlayarak son dönemine kadar geçen süre içinde hem askerî teşkilâtını hem de neredeyse başka hiçbir kaynakta bulunmayan askerî kıyafetleri çok ayrıntılı biçimde incelemektedir. Eserin birinci cildi, Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasına kadar geçen dönemi; ikinci cildi, Asakir-i Mansure-i Muhammediye Ordusu’nun kuruluşundan 1876’ya kadar geçen dönemi ve üçüncü cildi ise 1876-1903 arası dönemi kapsamaktadır. Esere zeyl olan kısım ise 1903 sonrası yapılan kısmî bazı değişiklikleri içermektedir.

Eserin ilk iki cildi, 1909 yılında Mekteb-i Harbiye Matbaasında basılmış; üçüncü cilt ve zeyl ise muhtemelen güncel askerî teşkilâta ait bilgileri içerdiği için dönemi içinde basılmamıştır. Eserin, Sultan Abdülhamid dönemini içeren bu bölümü, askerî teşkilâtın muazzam bir biçimde geliştiği bir dönemi kapsaması açısından ayrıca büyük bir öneme sahiptir. Mahmut Şevket Paşa, ilk baskının ön sözünde, bu son cildin de ileride basılması temennisinde bulunmaktadır ki bu yayınla, Paşa’nın yüz yıl önceki vasiyetini yerine getirmiş oluyoruz.
İstanbul Üniversitesi Nâdir Eserler Kitaplığı’nda bulunan tüm ciltleri içeren el yazması nüshadan, dönemin diline sadık kalınarak günümüz alfabesine aktardığımız bu muazzam eser, umarız, tarih araştırmacılarının ayrıntılı araştırmaları için kaynak olur.