Osmanlı - Türk Modernleşme Sürecinde Mülki İdare ve Mülki İdare Amirliği

Türkiye’de mülki idare sistemi ve mülki idare amirliği mesleğinin geçmişini ve bugününü anlayabilmek için Osmanlı-Türk modernleşmesinin yapısını ve gelişimini kavrayabilmek önemlidir. Osmanlı-Türk modernleşmesi, Batı'daki modernleşme sürecinin aksine doğal olmayan, devlet veya bir takım seçkinci grup tarafından yerleştirilen, halka rağmen halk için uygulamaya konulan bir programın ürünüdür.

Osmanlı Devleti’ndeki toprak yönetim sisteminin anlaşılması modernleşme sürecinin gelişiminin anlaşılmasında etkin fayda sağlayacaktır. Tımar sistemi, Osmanlı toprak yönetiminde önemli bir role sahiptir. Tımar sisteminin bozulmaya başlamasıyla birlikte iltizam sistemi, iltizam sistemiyle birlikte ayanlar ortaya çıkmıştır. Bu süreç, ayanlarla padişah arasında Sened-i İttifak’ın imzalanmasını, daha sonra da Tanzimat’ı beraberinde getirecektir. Bu tarihsel değişim süreci mülki idare sisteminde de değişimi beraberinde getirecek; Batı tipi yönetim tarzlarının Osmanlı toprak yönetimi üzerinde etkili olmasını doğuracaktır. Tanzimat'la beraber yeni vilayet kanunları ortaya çıkacak ve eyalet yönetiminden vazgeçilecektir. Bu süreçte mülki idare amirliği mesleğinin yapısı da değişerek mülki idare amirleri daha sivil bir yapıya bürüneceklerdir.

Mülki idare amirleri de Osmanlı -Türk modernleşme sürecinde etkili olmuşlar ve bu değişime katkı sağlamışlardır. Bu süreçte merkezin politikalarını taşrada başarılı bir şekilde uygulamışlar, halkın sürece uyum sağlayabilmesi konusunda liderlik görevi üstlenmişler, taşrada Osmanlı-Türk modernleşmesinin mimarı olmuşlardır.