Poliritmik ve Koordiritmik Alıştırmalar

‘Sözlükte Ritim: Bir dizede, bir notada vurgu, uzunluk veya ses özelliklerinin, durakların düzenli bir biçimde tekrarlanmasından doğan ses uygunluğu, tartım, dizem.

Ritim: Yunanca asıllı bir kelimedir. Olayların düzenli aralıklarla tekrarlanması niteliğini ifade eder. Müzikte ritim zaman veya mekan içinde tenasüp, yani uygunluktur. Muayyen ritimlerden yapılarak kalıp halinde tespit edilmiş ritimlere de «usul» denir. Şiirde ritim mısraların ölçüsüdür ki, buna «vezin» denir. Tıpta ritim, kalp kaslarının kasılıp gevşemesi hareketleridir. Ritim, bir dizede, bir notada vurgu, uzunluk veya ses özelliklerinin, durakların düzenli bir biçimde tekrarlanmasından doğan ses uygunluğu, tartım, dizem. Çeşitli aletlere vurarak çıkarılan, düzenli ve akıcı seslerin oluşturduğu bütündür. Vurmalı çalgıların ve perküsyonun temelidir.

Müzikte ritim: Müzikte zamanın belirli bir süre içinde eşit veya değişik uzunlukta parçalara bölünmesine ritim denir. Bölünen her parçanın başı vuruşlarla belli edilir. Birbirlerini takip ederek bir düzen oluşturan bu vuruşlar müzikal yapı içerisinde anahtar rollerden birini üstlenerek orkestraya yön vermektedir. Ritim, müzik dışında da incelenebilen ve günlük hayatta, doğada, insan vücudunda, kısacası pek çok alanda gözlemlenebilen bir unsurdur. Örnek olarak kalp atışında, sanayi makinelerinde, bir atın koşuşunda süregelen ritim örnekleri tespit edilebilir. Vuruşlar nota değerleriyle gösterildiği için ritim nota değerlerinin uygulanmasıyla ortaya çıkar. Müziğin en önemli öğesi olan ritim, müzikte ezgiyi şekillendiren unsurdur. Nota seslerinin dikkate alınmadan sadece değerlerinin (tartımlarının) incelenmesine ritmik portre denir. Ritim, belirli bir süreç kullanımını hedefleyen tempo içinde netleşmektedir ve bu şekilde müziğin karakteristik yapısını da belirlemiş olur. Ritim ve tempo kavramlarının bir biriyle karıştırılması sıkça yapılan bir hatadır. Müzikte tempo, parçanın hızını belirlemek için kullanılan bir terimdir ve parça boyunca notaların ilerleyiş hızını veya metrik vuruşların sıklığını düzenler. Söz gelimi, bir parça öğrenilirken temposu ağırlaştırılarak çalınabilir veya söylenebilir ancak parçanın ritmi değiştirilemez. Ölçü de ritim konusu altında incelenebilinecek bir diğer kavramdır. Müzikte ölçü, iki ölçü çizgisinin arasında kalarak belirlenmiş en küçük müzik ve zaman parçasıdır. Herhangi bir notasyon incelendiğinde, portede iki çizgi arasında kalan notalar ve işaretler bir ölçüyü temsil etmektedir. Ölçü birimi, portenin başına anahtar ve donanım işaretlerinden sonra üst üste yazılan iki sayıyla belirtilir. Örnek olarak iki dörtlük ölçü denildiğinde buradaki iki sayısı vuruşları, dört sayısı ise nota değerini işaret etmektedir. Ölçüler basit, bileşik ve aksak olmak üzere üç gruba ayrılırken, müzik türlerini belirlemede de yardımcı rol üstlenirler.’ (https://www.nedir.com/ritim) ‘

Poliritim: Birbirinden farklı en az iki ritmi aynı tempo içinde kullanabilmektir. Bunu, adım boyları aynı olmayan iki kişinin aynı tempoda yan yana yürüyebilmesine benzetebiliriz. Uzun adım atanın iki adımı ile kısa adım atanın üç adımı birbirine eşitse bu iki kişi beraber yürüyebilmek için birbirlerinin ritimlerini kontrol etmek zorundadır. Aslında bu genellikle kendiliğinden oluşur ve belki de birçok değişik alanda biz farkında olmasak da sıklıkla karşımıza çıkarlar. Bu da farklılıkları müzikte ya da hayatın değişik alanlarında kontrol edebilen ve ahenkli hale getirebilen insanların bunu yapamayanlara göre daha önde ve başarılı olmalarını sağlar. Birbirleriyle uyumsuz gibi görünen ya da birbirinden farklıymış gibi duran bir takım hareket kombinasyonları biraz dikkat ve beceriyle aynı kulvarda birbiriyle eşgüdümlü ve kontrol edilebilir hale getirilebilirler. Burada zıtlıkların uyumu gibi duran ama aslında bir bütünün parçaları olan birçoklu sistemden bahsediyoruz. Poliritim bunun müziğe ve ritme uyarlanmış halidir. Değişik enstrümanlarla da kurgulanabilir. Ya da bir davulcu Dörtyol koordinasyon becerisini geliştirerek iç içe geçen en az iki değişik ritmi çalabilmelidir.’ (http://www.davulatolyesi.com/poliritim-nedir/) ‘

Sözlükte Koordinasyon: Sözcük anlamıyla eşgüdüm demek olan koordinasyon, bir organizasyondaki madde ve insan kaynaklarının, bilgi ve becerilerin birleştirilmesi ve bu yolla işletme amaçlarının gerçekleştirilmesi için yapılan faaliyetleri içine alır. Faaliyetler ve faaliyet grupları ile amaçlar ve araçlar arasında uyum sağlama çabasıdır. Koordinasyon, iş bölümü ile ayrılmış kişiler ve fonksiyonlar arasında uyumlu bir bağlantı kurar. Koordinasyon sayesinde bir faaliyete katılan bireyler birbirinden haberdar olur.’ (https://kuaza.com/yasam-rehberi/is-hayati/koordinasyon-nedir) ‘Koordinasyon; amaca yönelik bir hareketle, iskeletle kasların merkezi sinir sistemiyle uyum içinde çalışması etkileşimidir.’ (sporakademisi.com/koordinasyon-nedir/)

Koordiritmik: Vücudumuzdaki uzuvlarımızın belli bir düzen, ahenk, tempo ve ritim içinde koordineli-koordiritmiksel şekilde hareket ettirebilme becerisidir. Bu bağlamda kitabıma ismini vermiş olduğum Koordinasyon ve Ritim terimlerinin birleşmesinden oluşan Koordiritmik çalışmalar, bu iki terimin birleşmesinin esasıdır.

Koordiritmik becerisinin kazanılması: Sizlere ritim duygusunun gelişmesine, enstrüman çalarken enstrümana hakimiyet kabiliyetinizin artmasına, çoklu düşünme becerisinin kazanılmasına, vücudumuzun bütün uzuvlarının aktif bir şekilde kullandığımız enstrümanlar için (örn: Bateri, Kilise Orgu, piyano v.b. ) bir ön bilginin – hazır bulunuşluğun oluşmasına yardımcı olacaktır.

Kitaptaki Alıştırmaların Uygulanmasına Yönelik Öneri ve Tavsiyeler:
1. Alıştırmalara başlamadan önce hangi alıştırmayı çalışırsanız çalışın, öncelikle bir gözden geçirip beyninizde koordine etmeye çalışın.
2. Bir metronom eşliğiyle çalışmaya özen gösterin. Temponuzu yavaştan-hızlıya olacak şekilde ayarlayın.
3. Poliritmik alıştırmalar; Koordiritmik alıştırmaların temelini oluşturduğu için, Poliritmik alıştırmaları iyice pekiştirmeden Koordiritmik alıştırmalara geçmeyin.
4. Koordiritmik alıştırmaları çalışırken ölçü-ölçü pekiştirerek çalşın.
5. Koordiritmik alıştırmaları bir arkadaşınızla düet şeklinde çalışabilirsiniz.
6. Kitaptaki alıştırmaları vurmalı enstrümanlarla çalışıp seslendirebilirsiniz.
Kitabın son sayfaları sizlerin Poliritmik ve Koordiritmik beceri düşüncelerinizin gelişmesi için, kendinizin oluşturacağı alıştırmalara ayrılmıştır.