Resüli Sözlüğünün Türkçe Söz Varlığı

Bu çalışmada Yemen’de hüküm sürmüş Resûlî Hanedanlığı’ndan gelen ve Yemen’in altıncı sultanı El-Melikü’l-Efdal el-‘Abbas b. ‘Alî (1363-1377) tarafından XIV. yüzyılda yazılmış Arapça bir antolojinin (Fuṣûl Mecmû’a fi’l-envâ’ ve’z-zurû’ ve’l-ḥiṣâd) içerisinde yer alan yirmi sayfalık (186-206) altı dilli bir sözlük olan Resûlî Sözlüğü’nün Türkçe söz varlığı dizin-sözlük biçiminde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın temelini Peter B. Golden’in editörlüğünde ve Tibor Halasi-Kun, Peter B. Golden, Louis Ligeti, Edmund Schütz ve Thomas T. Allsen’in katkılarıyla 2000 yılında yayımlanmış The King’s Dictionary-The Rasûlid Hexaglot: Fourteenth Century Vocabularies in Arabic, Persian, Turkic, Greek, Armenian and Mongol adlı eser oluşturmuştur.

2008 yılında yukarıda zikredilen çalışmayı inceleme fırsatı bulduğumuzda bilhassa Türkçe söz varlığına ait pek çok kelimenin okunuşunda ve anlamlandırılmasında eseri hazırlayanlarla farklı bir takım görüşler taşıdığımızı gördük. Bu farklılaşmadan hareketle metni Arap harfli orijinalinden gözden geçirerek ve metnin Latin harflerine aktarılmış biçimiyle de karşılaştırarak baştan sona okuduk. Kendi okuma ve anlamlandırma denemelerimizi ortaya çıkararak bunların bir kısmını 4-5 Mayıs 2009 tarihlerinde Kayseri’de düzenlenmiş olan IV. Klasik Türk Edebiyatı Sempozyumu’nda bildiri olarak sunduk. Ardından bu bildiri metnini 2012 yılında Dil Araştırmaları dergisinin 10. sayısında makale olarak yayımladık. Bu hususta daha önce 2001 yılında Dankoff ve Schönig, Golden’in editörlüğünde yayımlanan çalışma için bazı değerlendirmeleri ve okuma önerilerini de içeren birer tanıtma yazısı yazmışlardı. Bütün bu hususlar ile bahis konusu olan eserin söz varlığının ülkemizde yeterince istifade edilemiyor olduğu yönündeki kanaatimiz bizi böyle bir çalışmayı yapmaya sevk etti.