Sahneleme Kültürler Kavşağında Tiyatro

Yüzyılın ikinci yarısında şekillenen teatral arayışlar tiyatroda iki temel olguyu merkeze oturtmuştur: Sahneleme ve yönetmen... Ve bu iki olguyla birlikte, tiyatroda (edebi metnin “diktatörlüğü“ anlamında) “yönetmen tiyatrosu“ dönemi başlamıştır. Sahneleme ve yönetmenin öne çıkışı, tiyatro sanatının özerk bir sanat dalı olarak varolma hakkı olduğunu kanıtlar. Artık, metnin denetimi tiyatrocuların elinde olmalıdır. Sonuçta, Freud’un ileri sürdüğü gibi, görsel düşünce, bilinçaltındaki süreçlere sözel düşünceden daha çok yaklaşıyorsa, yönetmen dramatik dil ile sahne dili arasında “medyum“ rolü oynayacaktır.
Bu çalışmasında Pavis, bir yandan sahneleme kuramı üzerinde dururken, bir yandan da çağdaş uygulamalar odağından geçerek günümüz oyun yazımının ve deneysel sahnelemelerinin kaynaklarını, içeriklerini ve yenilik ile gelenek arasındaki ilişkilerini “yönetmen tiyatrosu“ yapımları örneğinde inceliyor. İnceleme, modern metin ve sahnelemeden postmodern metin ve sahnelemeye geçişin kültürel ve toplumbilimsel açıdan karakteristik gelişimini de içeriyor.
Bugünkü haliyle, özellikle sahneleme ve yönetmen (oyunculuk anlayışı, sahne estetiği ve tiyatro kuramı anlamında tiyatroya yön veren yaratıcı) konusunda ciddi anlamda sıkıntıda olan tiyatromuz için bu kitap önemli bir kaynak olacaktır.