Sema ve Alem - es-Semau ve'l-A'lem

Büyük Türk-İslam filozofu İbn Sînâ'nın Sema ve Âlem başlığını taşıyan bu eseri, filozofun eş-Şifâ isimli felsefe ve bilimler ansiklopedisinin Doğa Bilimleri alanındaki ikinci kitabıdır. Bu kitabında filozof, dört unsurun (toprak, ateş, hava ve su) dışında beşinci yalın unsura sahip olan semavi cismin hareketini ele almaktadır. Buna göre bu beşinci yalın unsur, yalın olduğundan dolayı, doğal döngüsel harekette bulunmakta ve âlemin merkezi konumundaki yerin üstünde hareket etmektedir.

Sema ve Âlem’de İbn Sînâ, yerin durumu ve konumu, onun âlemin merkezi olup olmaması konusundaki tartışmalar, sabit ve durağan olup olmadığı meselesi gibi konuları incelemektedir. Yanı sıra, doğrusal ve dairesel hareket eden cisimler, Ay’ın ve yıldızların durumları, Ay tutulması gibi konulara incelemeye tabi tuttuğu diğer belli başlı konular arasında yer vermektedir. Aynı zamanda filozof, modern dönemlerde de fizik biliminin önemli konularından birisi olan cisimlerin "ağırlığı" ve "hafifliği" konusunu incelemektedir. Diğer kitaplarındaki üslubuna benzer şekilde filozof, bu kitabında da başka filozofların öğretilerini söz konusu ederek yer yer yanlış bulduğu görüşleri eleştirmekten geri durmamaktadır. Bunu yaparken Aristoteles'in görüşlerine de müracaat etmektedir. Bu eser, klasik doğa bilimine dair konuları felsefe/bilim tarihinin en önemli simalarından birisi olan İbn Sînâ'nın kalemi ve dahası filozofun kuşatıcı üslubuyla okuyucuya sunmaktadır.