Ses Eğitiminde Metot ve Uygulama

Önsöz:

Ses eğitimi kuram ve uygulama boyutuyla bir bütündür. Bu süreçte, teorik bilgilerle oluşturulmuş sistem dahilinde açıklamalı ve uygulamalı eğitim verilir. Ağırlıklı olarak teorik yönüyle bilim, uygulama yönüyle sanat özelliği taşır.

Ses eğitiminin, olgusal, mantıksal, eleştirel, objektif ve genelleyici olma özellikleri bilim yönünden kaynaklanmaktadır. Gündelik bilgi sadece duyu organlarıyla açıklanır, teknik bilgiler insanın temel ihtiyaçlarını karşılamak için araç gereç amaçlı olarak oluşturulur. Sanat bilgisi ise insanın çevresindeki olaylar ya da nesneler karşısındaki duygulanımlarını, heyecanlarını değişik biçimlerde ifade etmesiyle ortaya çıkar.

Ses eğitimi doğası gereği uygulamalı yapılır ve öğretimi de uygulamaya dayanır. Ancak her uygulamalı eğitim alanı gibi eğitim sürecinde; açıklanması, anlatılıp bilişsel düzeyde kavratılması gereken ses oluşumu, sistemi ve fizyolojisi ile kullanılacak alıştırma ve etütlerle ilgili teorik bilgiler mevcuttur.

Ayrıca, metodik bir ses eğitimi uygulaması için eğitim-öğretim programı, hedef ve hedef davranışlar, öğrenme ürünleri, kullanılması uygun olan öğretim yöntem ve teknikleri ile ölçme ve değerlendirme yöntem ve araçlarının belirlenmiş olması önemlidir.

Dünyanın pek çok ülkesinde 1800’lü yıllardan bu yana şan, koro, konuşma gibi ses eğitimi türlerine ilişkin teorik ve uygulamalı yazılı kaynak oluşturulmuş, kullanılmış ve halen de kullanılmaktadır. Bunlardan bir kısmı ağırlıklı olarak teknik çalışmaları içerirken, bir kısmı uygulamaya yönelik olan yönlendirici ve rehberlik edici örnekleri kapsar.

Ülkemizde, yüksek öğretim düzeyinde eğitim veren müzik eğitimi kurumlarının 1982 yılında üniversite kapsamına alınmasıyla birlikte bu alandaki araştırma ve çalışmalar artmıştır. O yıllara kadar daha çok “gösterip yaptırma” şeklinde verilen ses eğitiminde, sonraki yıllarda metodik ve sistematik bir eğitim oluşturulmaya başlanılmıştır.

Bu kitap, ses eğitiminin kavramsal boyutuna yönelik olarak ilk basımı 2008 yılında tarafımdan gerçekleştirilmiş olan “Ses Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yöntemler” kitabının metodik ve uygulamalı devamı niteliği taşımaktadır. Kitap üç modülden oluşturulmuştur.
“Ses eğitimine hazırlık ve planlama” “eğitim-öğretim etkinlikleri” ile “ölçme-değerlendirme, uygulama örnekleri ve repertuvar” başlıklarından oluşan modüller toplamda 13 bölümü içermektedir.

1. Modül eğitim-öğretim, ses eğitiminde metot ile ses sistemini tanıma ve farkındalık başlıklı üç alt bölümden oluşmaktadır. Eğitim ve öğretimle ilgili terim ve kavramların açıklandığı ilk bölümde ses ve ses eğitimine ilişkin bilgiler yer almaktadır. Metodik bir ses eğitimi yapılandırılması olarak düşünülen ikinci bölümde, ayrıntılı bir öğretim programı hazırlanmıştır.

Ses sistemini tanıma ile farkındalıklı kullanımına ilişkin bilgilerin yer aldığı üçüncü bölümde ise insanda ses sistemi tanıtılarak, sese hakimiyetin bilinçli farkındalıkla gerçekleştirilmesine ilişkin açıklayıcı bilgiler ve çalışmalara yer verilmiştir.

2. Modül “eğitim-öğretim etkinlikleri” başlığını taşımaktadır. Eğitim sürecinde yapılan çalışmaların anlatıldığı bu modül altı bölümden oluşmaktadır. Ses eğitiminin davranış alanı olarak da nitelendirilen solunum, fonasyon, rezonans, artikülasyon ve duruş ile kazandırılacak olan davranışlarda eşgüdüm konularında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Solunum ve fonasyon alıştırmalarına da yer verilen bu bölümde doğru ve yanlış solunum örnekleri verilmiştir.

“Ses eğitiminde teknik ve yorum çalışmaları” bölümünde ses eğitiminde kullanılan teknik terim ve kavramlar açıklanıp örneklendirilmiştir. Altıncı bölüm “yorum ve müzikalite çalışmaları” başlığı taşımakta ve eser yorumlamaya yönelik bilgilerle, teknik terim uygulamalarına ilişkin örnekler yer almaktadır.