Şirketler Hukuku Şerhi (3 Cilt Takım)

• Adî şirket
• Genel Hükümler ve Şirketlerde Yapısal Değişiklikler
• Alman, İsviçre Şirketler Hukuku ve Şirket Tipleri
• Kollektif şirket
• Komandit şirket
• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket
• Şirketler topluluğu
• Sermaye Piyasası Hukuku
• Anonim şirketler
• Avrupa anonim şirketi
• Limited şirket
• Ticaret Kanunun Yürürlük ve Uygulanması

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden itibaren 5 yıl içerisinde Türk öğretisinde şirketler hukukuna ilişkin çok sayıda bilimsel çalışmalar özellikle, makale, yüksek lisans, doktora tezleri ile ders kitapları yayımlandığı gibi, azımsanmayacak sayıda yüksek mahkeme içtihatları da çıkmış bulunmaktadır. Bu hususta sevindirici olay da, Yüksek Mahkeme kararlarının, Yargıtay Başkanlığının elektronik ortamda “Uyap Bilgi Bankası”nda yayımlanmaya başlamasıdır.

Bu gerçekten hem öğreti hem de uygulamacılar için fevkalade anlamlı ve önemli bir gelişmedir. Çünkü yıllarca, İsviçre ve Alman Yüksek Mahkeme kararlarına en kapsamlı şekilde elektronik ortamda bir “tıkla” ulaşmak mümkün iken, Türk hukukunda ise bu imkânsızdı. Bununla birlikte, mevcut uygulamanın daha iyi olması amacıyla bir kaç hususa değinmek istiyorum. İlki, Uyap Bilgi Bankasından ulaşılabilen kararlara ilişkin olaylar çok kısa verilmekte ve bu da özellikle öğreti bakımından yüksek mahkeme kararının hukuki değerlendirilmesinin tam olarak yapılmasına imkân vermemektedir.

İkincisi, özellikle karar düzeltme taleplerinin incelenmesine ilişkin özel daire kararlarının “ay” kısmı ve hatta bazen hem gün hem de ay kısımlarının boş bırakılarak sadece karar tarihi verilmektedir. Üçüncü husus ise, bazı kararlarda yazarlara yapılan atıfta sadece eser adı verilmekte, ancak yazarın adı şeklinde boş bırakılmaktadır. Bu hususlardaki gelişmenin olumlu olacağını ümit ediyorum. Çünkü hak ve adaletin, yargısal kararlar ile bilimsel öğretinin ortak akılda bütünleşmesiyle gerçekleşeceği kanısındayım. Anılmaya değer önemli diğer yenilikleri şöyle sayabiliriz:

Bilimsel sistematiğe uygun olarak kitapta bazı önemli değişikliklerin yapılması gerekmiştir. Öncelikle İkinci Bölümde, genel hükümler, ticaret şirketlerinde yapısal değişiklikler ve Türk şirket hukukunun mehaz İsviçre şirketler hukuku ve hem şirketler topluluğu hem de diğer hukuki konularda önemli bir referans kaynağı olan Alman şirketler hukuku ve AB hukuku ile bağlantılı olarak tüm hukuki ve karma şirket tipleri, bunların amaçları, kuruluşu, yönetim, organizasyon ve yöneticilerin sorumluluklarına ilişkin temel kurallar; Türk hukukundaki şirketlerden farklılıklarına dikkat çekilerek mukayeseli olarak özlü bir şekilde ortaya konulmuştur.

Öğretideki teorik görüşlerin uygulamayla bütünleşmesi amacıyla, hemen hemen her konuya ilişkin Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin, İsviçre Federal ve Alman Federal Mahkemesinin yenni kararlarına da yer verdik. Ayrıca, henüz Yargıtay incelenmesine konu olmamış anonim şirket yönetim kurulu üyelerinin özen yükümü bağlamında benimsenmiş olan “güvenli liman” (Safe Harbour) kuralı olarak anılan “işadamı kararı”na (Business Judgment Rule) ilişkin Amerikan, Alman ve özellikle İsviçre Yüksek Mahkeme içtihatlarını ve bu kararlarda tespit edilen temel ilkeleri de ayrıntılı olarak ortaya koyduk ve Türk hukuku için hangi ülke uygulamasının esas alınabilmesini de bilimsel olarak açıklamaya çalıştık.

Çünkü. Kökeni AngloAmerikan hukukuna dayanan Business Judgment Rule ilkesinin -unsurları ve koşulları İsviçre, Alman ve Amerikan hukukunda tamamen aynı olmasına rağmen- uygulamadaki sonuçların farklılık arz etmektedir. Bu hususta bir önemli yenilik de, yönetim kurulunun takdir yetkisi çerçevesinde aldığı işadamı kararlarının yargısal denetimine tabi olmamasıyla ilgili olarak ilk kez 1975 yılında Amerikalı psikolog Baruch Fischhof tarafından birçok ampirik araştırmalarda kanıtlanmış ve daha sonra İsviçre, Alman ve Avusturya hukukunda yargıçların da katıldığı çok sayıdaki deneysel araştırmalarda da teyit edilen ve yüksek mahkeme kararlarında da benimsenen “geriye bakış hatası” (Alm. Rück-schaufehler”, İng. “Hindsight bias”) fenomenine de ayrıntılı şekilde yer verdik.

Ayrıca, geleceğe yönelik olarak da, 2005 yılından beri tartışılan ve bir arada “Volksinitiative ˈgegen Abzockereiˈ (soyguna karşı halk insiyatifi) olarak anılan “yöneticilerin ücret ve tazminatlarının açıklanmasıyla” ilgili olarak halk oylamasına kadar uzanan, İsviçre anonim şirketler hukukundaki “büyük revizyon”da öngörülen değişiklikleri ve AB hukuku çerçevesinde devam eden gelişmeleri de kapsamlı şekilde ortaya koyduk. Böylece, mehaz İsviçre hukukuna paralel olarak yeni TTK’da muhtemel değişikliklerin nerede ve nasıl olması gerektiği hususunda da bir yasal zeminin temelleri belirlenmiş olmaktadır.

Bağlı nama yazılı paylar yeniden yazılmış, Yargıtay kararları yanı sıra mehaz İsviçre hukukundaki görüşler, incelenip, eklenmiş ve § 50 başlığıda altında anonim şirketlerde nama yazılı payların devrinde öncelik ve önalım hakları İsviçre ve Alman hukuku ile karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve yeni Yüksek Yargı kararları eklenmiş ve değerlendirilmiştir. Ayrıca, kitaba yeni paragraflar ve konular eklenmiş; tüm kenar notlar ile dipnotlar da tamamen yenilenmiştir.

Kitabın tamamının gözden geçirilmesi, düzeltilmesi, tüm mevzuat ile ilgili tüm hükümlerinin incelenme ve işlenmesi ve tüm konuların güncellenmesi; yabancı yüksek mahkeme kararlarının çevirisi ve diğer tüm işlemler tarafımdan yapılmıştır. Bu nedenle, bilimsel kusur ve hataların tamamı bana aittir. Bilimsel görüşümüzle ilgili olarak öğreti ve uygulamada yapılacak bilimsel eleştirilerin bu kitaptaki görüşümüzün gelişmesine katkı sağlayacağı gibi, doğru ve adaletli çözümlere de vesile olacağını kuşkusuzdur.