Struma - Bir Dramın İçyüzü

Struma gemisi II. Dünya Savaşı yıllarında, 12 Aralık 1941’de Romanya’nın Köstence limanından yola çıktı. Nazi yanlılarının iktidarda olduğu Romanya’da yaşayan Yahudiler, İngiliz idaresindeki Filistin’e kaçmayı ümit ediyordu.
Gemide yüzü çocuk, yedi yüz altmış dokuz Yahudi yolcu vardı. İstanbul Boğazı’nda gemi diplomatik nedenlerle yetmiş gün bekletildi, yolcular hiç karaya ayak basmadı. Gemi, İstanbul’dan Karadeniz’e geri dönmek üzere yola çıktı. 25 Şubat 1942 sabahı, İstanbul Yön Burnu’nun 4-5 mil açığında bir patlama sonucu battı. Bir kişi dışında kurtulan olmadı. Geminin bombalandığı ya da torpillendiği düşünüldü. İşin kolayına kaçıldı. Türkiye suçlandı... Oysa Türkiye Nazi’lerden kaçan yüzlerce Yahudi’ye kapılarını açmıştı.
Struma, İngiltere’nin engellemesi ve Türk Hükümeti üzerindeki baskısı nedeniyle İstanbul Boğazı’ndan geçerek Filistin’e doğru yoluna devam etme olanağı bulamamış, patlamanın asıl nedeni anlaşılamamıştır.
Prof.Dr. Çetin Yetkin, Struma olayıyla ilgili gerçeklerin peşine düştü. İlk incelemeyi 1993’de yaptı. Ardından Tel Aviv Üniversitesi’ne bir konferans için davet edilen Prof. Yetkin, üniversitenin kitaplığında çalıştı. Türkiye’den İsrail’e giden Yahudiler ona İbranice metinleri tercüme etti; akademisyenlerle temas etti. Columbia Pictures, Türkiye’deki temsilcisi aracılığıyla, Struma olayını film yapmak istediğini belirtti. Prof. Yetkin, konu üzerinde yeniden çalışmaya başladı. Fransızca, Almanca, İngilizce, Rusça, İbranice belgeleri inceledi. Sonunda filmin çekilmesinden vazgeçildi. Zira Struma dramının içyüzü, olayın sanılandan çok daha farklı geliştiğini gösterecekti.