Tefsir Usulü'nün Mahiyeti - Eser Özelinde Dönem Mukayesesi

Tefsir Usûlü, Ulûmu’l-Kur’an ve Kavâidü’t-Tefsir başlıklı eserler, Kur’ân’ın anlaşılmasını kolaylaştırmak için kaleme alınmıştır. Ortaya çıktıkları dönemlerde farklı isimlerle anılan bu te’lifler, günümüzde genellikle Tefsir Usûlü kategorisinde ele alınmaktadır. Bu eserler incelendiğinde gerek içerikleri gerekse yer verdikleri ıstılahlarda tam bir konsensüsten söz etmek mümkün görünmemektedir.

Bu çalışma, Tefsir Usûlü’ne dair kaleme alınmış eserlerin ele aldığı konu ve kavramların niteliğini ortaya koymak maksadıyla yapılmıştır. Böyle bir amaç doğrultusunda kronolojik olarak farklı dönemlerde te’lif edilmiş olan Muhâsibî’nin (ö. 243/857) el-Akl ve Fehmü’l-Kur’ân, Kâfiyeci’nin (ö. 879/1474) et-Teysîr fî Kavâidi ‘Ilmi’t-Tefsir ve Subhî Sâlih’in (ö. 1986)’in Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’ân adlı eserleri örneklem olarak seçilmiştir. İlgili eserlerin içerik analizinde Tefsir Usûlü’ne dair temel kaynaklara müracaat edilmiştir. Böylelikle mezkûr eserlerin Kur’ân’ı anlama metotları mukayeseli bir analize tabi tutularak günümüzde Tefsir Usûlü’ne dair yeni bir yaklaşım sunulmaya çalışılmıştır.