Türk Demokrasi Tarihi

Babil’in Yorumu

Demokrasi, binlerce yıllık tarihiyle siyasi diskurun en kuşatıcı kavramlarından biri; savaşlarla, darbelerle yoğrulan, bitimsiz tartışmaların zemini ki güncelliğini asırlardır biraz bile kaybetmedi. Bu topraklara yerleşirken de acısı on yıllara yayılan sancılar doğurdu. Türk tarihçiliğinin en kıymetli isimlerinden Kemal Karpat, bu süreci tarihsel bir bağlama oturtuyor Türk Demokrasi Tarihi’nde. Demokrasinin izlerini Osmanlı’da arıyor; sınıf çatışmasının, devletçiliğin, laikliğin, toplumsal değişimlerin demokrasiye geçiş sürecindeki etkilerini tartışıyor göz dolduran bir incelikle.

Tarih disiplininin duayeni Kemal H. Karpat‘tan Türk demokrasisinin kuruluş öyküsü... Tek parti yönetiminden çok partili sisteme geçiş denildiğinde, gözler hemen takvimlerin 1945-46‘lı yıllarına döner. Oysa bu geçiş; Osmanlı toprak sisteminin elverir ölçüde değişmesi ve ayanların ortaya çıkmasından bağımsız ya da merkezin ve çevrenin temsil konusunda bugün hâlâ yaşadığı çatışmalardan uzak değildir. Kemal H. Karpat Türk demokrasisinin temel meselelerini ve aktörlerini incelediği bu kitapta demokrasiye geçişin tarihini kapsamlı biçimde kaleme alıyor. Tüm taraflara önyargısız ve korkusuz biçimde yaklaşıyor; siyasal, sosyal ve tarihi bir sentezi başarıyla yapıyor. İlk kez Princeton Üniversitesi tarafından yayınlanan ve birinci baskısı kısa bir sürede tükenen bu temel eser değerini daha yıllarca koruyacak gibi görünüyor. Osmanlı İmparatorluğu‘nda reform hareketi, Osmanlı toplumsal sınıfları ve savaş yılları, Cumhuriyet‘in kuruluşu ve Cumhuriyet Halk Fırkası, hürriyetin ilk belirtileri ve muhalif partilerin kuruluşu, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası, Demokrat Parti‘nin yükselişi, muhalefetin yaşamasını sağlamak için mücadele, iktidar ve muhalefet partileri içindeki anlaşmazlıklar, milliyetçilik, laiklik, din ve politika, devrimcilik, Batılılaşma ve davranış değişimleri, komünizm ve etkileri... ve ötesi Kemal H. Karpat‘ın kaleminden!