Türk Medeni Hukuku

Hukuk Fakültesi öğrencileri, hukukçu olma heyecanı ile birinci sınıfta, hukuk biliminin temel kaynağı olan Medeni Hukuk dersi ile karşılaşmaktadır. Herkes gibi hukuk öğrencisi de içinde yaşadığı toplumda, aldığı nefes gibi onu çevreleyen kurallarla karşı karşıyadır. Ancak herkesten farklı olarak hukuk öğrencisinin, bu kuralların kaynağını, türlerini bilmek ve önemini kavramak mecburiyeti vardır. Bu mecburiyet yalnızca hukuk kuralları değil toplum düzenini sağlayan diğer bütün kurallar açısından da geçerlidir. Bir toplum düzeni kuralları bütünü olan hukuk kavramıyla, hukukun amacı, görevi, özelliği ile ve toplumlara göre oluşan farklı hukuk sistemleri ile tanışan öğrenci, hukuk biliminin kapısını da aralamış olur. Hukuk öğrencisinin hukuk kurallarının yanı sıra diğer toplum düzeni kuralları ile de temasta bulunmak zorunluluğu sebebiyle bu kitapta Medeni Kanunun başlangıç hükümlerinden önce “Hukuka Giriş” başlığına yer verilmiştir. Şüphesiz “Hukuk Başlangıcı” veya “Hukukun Temel Kavramları” kitaplarına da konu olan bu kısma hiç değinmeyerek medeni hukukun esası ile başlamak da mümkündü, ancak böyle bir başlangıç, yüzme öğrenmek için okyanusun ortasında suya atlamak gibi bir sonuç doğurur. Öğrenmeyi kolaylaştırmak ve bir temel oluşturmak için genel anlamda hukuk kurallarının unsurları, niteliklerine göre çeşitleri, kaynakları ve bölümleri hakkındaki bilgi ihtiyacının karşılanması gerekir.

Hukukun birincil konusu haklardır. Hakkın sahibi, süjesi ise kişidir. Bunun sonucu olarak “gerçek” kişi olan insanın doğumu, hatta doğumundan önceki dönemi, ölümü ve ölümden sonraki zaman dilimini içine alan süreçte karşılaşabileceği bütün olgu ve olaylar ile bunların sonuçları, hukuk biliminin konusu olmuştur. Medeni hukuk, hukuk biliminin temelini teşkil etme ve tamamını kapsama özelliği taşımaktadır. Nitekim 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun, başlangıç hükümlerinin de ilki olan, birinci maddesinin kenar başlığı “Hukukun Uygulanması ve Kaynakları”dır. Devamla hukuki ilişkilerin kapsamı dahilinde dürüstlük, iyiniyet, hakimin takdir yetkisi ve ispata ilişkin kuralların yanı sıra, özellikle gerek Türk Medeni Kanunu ve gerekse Türk Borçlar Kanununun genel nitelikli hükümlerinin, uygun düştüğü ölçüde tüm özel hukuk ilişkilerine uygulanacağı esası göz önüne alındığında, Türk Medeni Kanununun ilk yedi maddesi, adeta hukuk biliminin tamamı için bir başlangıç oluşturmaktadır.

Bu kitap, hukuk öğrencilerinin öğrenmesi gereken bilgileri kapsayacak şekilde ve Türk Medeni Kanununun içeriğine uygun olarak yazıldı. Hukuk Fakültelerinin öğretim süreci, ya yarıyıl esasına dayalı sekiz yarıyıl ya da yıl esasına dayalı dört yıllık bir dönemi kapsar. Her iki sistemde de medeni hukuk konuları değişik adlarla yarıyıllara veya yıllara dağıtılmış olarak okutulmaktadır. Bu kitap içerdiği konular itibarıyla yarıyıllık öğretim sisteminde “Medeni Hukuk I”, yıllık sistemde ise “Medeni Hukuk” derslerinde ele alınan başlangıç hükümleri ve kişiler hukuku alanlarını kapsamaktadır.