Türk Sineması Tarihi (1896 - 1960)

Nijat Özön Türk Sineması Tarihi (1896-1960) kitabıyla, 27 Mayıs’a kadar olan tarihi, bir devrim niteliğinde yeniden yazmıştır. Alanında bir ilktir; Türk sinemasının ilk yazılı tarihidir. Daha da önemlisi sosyolojik olarak tarihi dönemlere ayıran, önemli filmleri inceleyen, olguları derinligine araştıran, kendisinden önceki bütün literatürü incelemesiyle büyük başarı elde etmiştir. Hem sinema yazarları nezdinde hem de sektörde çalışan eğitimli bütün yönetmenler üzerinde çok etkili olmuştur. Bir yandan bilimselliği, öte yandan toplumsal/kültürel özellikleriyle başlangıcından 1960’a kadar tarihin temel kitabı haline gelmiştir.Eğer Türk Sineması Tarihi’ni okursanız, bu kitabın bir yandan Osmanlıdan başlayarak Cumhuriyetin tarihini anlattığını, bu tarihlere karşılık gelen sinema tarihini paralel bir biçimde incelediğini göreceksiniz. Aynı zamanda Türkiye’nin geçmişten getirdiği geleneksel sanatların nasıl bir değişim süzgecinden geçerek tekrar tekrar sinemamızda yeniden nasıl ortaya çıktıklarını da görürsünüz. Halen Türk Sineması Tarihi konuyla ilgilenen herkes için, aradan geçen 50 yıla rağmen klasik ve vazgeçilmez bir eser olmaya devam etmektedir. Kitabın diline gelince, Özön’ün dilinin o zamanki yeniliğine karşın, günümüzde nasıl yerleşmiş olduğunu da farkedeceksiniz.Nijat ÖZÖN, 25 Aralık 1927’de İstanbul’da doğdu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nin Türk Dili ve Edebiyatı ile Kütüphanecilik bölümlerini bitirdi. Öğrenimden sonra yayımcılık ve çevirmenlik yapan Özön, 1980’de emekli olana kadar Anadolu Ajansı Dış Haberler Bölümü’nde çalıştı.Özön, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne bağlı Basın ve Yayın Yüksek Okulu’nda sinema öğretimi görevinde ve Kültür Bakanlığı Yüksek Kurulu ile Sinema Yankurulu üyeliklerinde bulundu. Başlıca kitapları: Sinema Sanatı (1956), Ansiklopedik Sinema Sözlüğü (1958), Türk Sineması Tarihi (1962, 2003, 2009), Sinema Terimleri Sözlüğü (1963; bu kitabın 3. basımı 2000 yılında Sinema, Televizyon, Video, Bilgisayarlı Sinema Sözlüğü adıyla çıkmıştır), Türk Sineması Kronolojisi (1968), İlk Türk Sinemacısı Fuat Uzkınay (1970) Sinema: Uygulayımı, Sanatı, Tarihi (1985), Karagözden Sinemaya. Türk Sineması ve Sorunları (1996, 2 cilt), Sinema Sanatına Giriş (2008). Özön ayrıca Arkın Sinema Ansiklopedisi (1975) ve Cumhuriyet Dönemi Türk Ansiklopedisi’nde (1984) Türk sinemasıyla ilgili bölümleri yazdı.