Türkiye'de Polis Suçluluğu

Toplumun huzur ve güvenliğini sağlama, suç önleme ve suçla mücadele gibi görevleri olan polisin/kolluğun suç işlemesi, gerek vatandaşların güvenlik hizmetlerinden duyduğu memnuniyeti gerekse ceza adalet sisteminin sağlıklı bir şekilde işlemesini olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Polisin görevlerini yerine getirirken profesyonel bir anlayışla, etik tutum ve davranışlar sergilemesi sadece bireysel saygınlıkları için değil, aynı zamanda mesleki ve kurumsal saygınlık açısından da vazgeçilmez bir önem taşımaktadır. Ceza adalet sisteminin giriş kapısı olarak kabul edilen polisin dürüst olması, toplumun iç güvenlik kurum ve personeline güven duymasını da doğrudan etkileyen bir faktördür. Kolluğun görevini yaparken yasal ve etik kurallar konusunda sergileyeceği duyarlılık, adaletin sağlanması, bireysel hak ve hürriyetlerin korunması açısından da son derece önemlidir.

Bu çalışma boyunca "polis" kavramı, kolluk kavramı ile aynı anlamda kullanılmıştır. Polis kavramıyla, Türkiye'de içgüvenlik, polislik(policing) hizmeti sunan tüm içgüvenlik kurum ve aktörleri kast edilmektedir. Diğer bir deyişle, çoklu kolluk yapılanması var olan Türkiye'de içgüvenlik alanında hizmet veren; polis, jandarma, sahil güvenlik, gümrük muhafaza, orman muhafaza, hapishane, zabıta, itfaiye ve özel güvenlik gibi kurumların uluslararası literatürde "polis" olarak nitelendirildiği görülmektedir. Çalışma boyunca polis kavramıyla sadece Emniyet Genel Müdürlüğü değil, tüm içgüvenlik kurumları ifade edilmektedir. Polis suçluluğu polislik mesleğinin başlangıcından beri var olan evrensel bir sorundur. Türkiye'de ve tüm dünyada içgüvenlik hizmeti sunan kurumların tümünde her zaman polis suçluluğunun görülme riski vardır. Gelişmiş ülkelerde polis suçluluğu olgusu hızlı, etkili ve bağımsız gözetim mekanizmaları ile sürekli denetlenmektedir. Bu çalışma ile Türkiye'de bu konuda farkındalık oluşturma ve bağımsız polis gözetim ve denetim mekanizmalarının gerekliliğine dikkat çekilmeye çalışılmıştır.

Bütün toplumu etkileyen ve adalete güveni sarsan polis suçluluğu konusunda bilimsel çalışmalar yapmak, polis sapmasının nedenlerinin anlaşılması ve içgüvenlik hizmetlerinin kalitesini artırmak için gereklidir. Neden polislerin disiplin suçu işledikleri sorusunun yanıtı, kriminoloji literatüründe bugüne kadar net bir şekilde verilmemiştir. Bu açıdan Türkiye'de polis disiplin suçu konusunda yapılmış bu çalışmanın kriminoloji literatürüne katkı yapacağı düşünülmektedir. Türkiye'de polis suçluluğu alanında yapılan akademik araştırmaların uluslararası literatürle kıyaslandığında çok az olduğu gözlenmektedir. Bu çalışmayla, kolluk görevlilerinin işlemesi muhtemel beyaz yaka suç türlerinin önlenmesi ve mücadele edilmesine yardımcı olmak hedeflenmektedir. Disiplin suçu işleyen polisleri, disiplin suçu işlemeyen polislerden ayıran faktörler belirlenebilirse polis sapma davranışını ölçmede önemli bir aşama kaydedilmiş olacaktır. Böylece polis sapması ve suçluluğu disiplin suçu gibi erken bir aşamada fark edilerek önleme ve mücadele stratejileri ve politikaları geliştirilebilecektir. Bu yönüyle bu çalışma, hem ulusal hem de uluslararası kriminoloji literatürüne katkı sağlamayı hedeflemektedir.