Türkiye'de 1980-2002 Arası Sosyo-Ekonomik Dönüşümlerin Dünya-Sistemleri Yaklaşımıyla İncelenmesi

Bu çalışma, tarihsel sosyoloji metoduyla, Türkiye’nin kuruluşundan başlayarak, 2002 yılına kadar geçirdiği süreçte yaşanan değişim ve dönüşümleri, Immanuel Wallerstein’ın Modern Dünya-Sistemi yaklaşımıyla açıklamayı amaçlamaktadır.  Ekonominin toplumsal değişimlerde belirleyiciliğinden yola çıkılarak gerçekleştirilen bu çalışmada, özellikle kapitalist Dünya- Sistemi’ne Türkiye’nin eklemlenme çabaları incelenmiştir. Bu bağlamda, Türkiye ve kapitalist dünya-sisteminde yaşanan krizler ve bunların yarattığı ekonomik, siyasal ve toplumsal dönüşümler ele alınmış ve bütüncül olarak sistemle Türkiye’nin paralellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Ayrıca, bu çalışmada, ekonomik büyüme ve daralma dönemleri ve sermaye birikimi yaratma süreçleri kapitalist Dünya-Sistemi’nin belirleyici özellikleri olduğundan, bu süreçlerin Türkiye’de yaşanma biçimleri ve etkileri incelenmiştir. Türkiye’de, ekonomi politikalarında dünya-sisteme eklemlenme amacıyla gerçekleştirilen değişimler ve yeni ekonomi politikalarının, daha geniş bir çerçevede siyasal ve toplumsal hayatta yarattığı etkiler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Türkiye’nin dünya-sistemindeki konumlanışı, yarı- çevre ülke olmasının sebep ve sonuçları üzerinde durularak, Türkiye ve Dünya- Sistemi ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır. 

Bu çalışma sonucunda varılabilecek en önemli sonuçlardan biri, Dünya-Sistemleri yaklaşımının belirleyiciliği ışığında, Türkiye’de yaşanan herhangi bir sosyo-ekonomik dönüşümü analiz ederken, değişmede bir yarı-çevre ülke olarak kendi içsel dinamiklerinden bağımsız olarak, birçok uluslar-üstü kurumun ekonomi politikalarının belirleyici olduğudur. Bu belirleyicilik zaman içerisinde dönüşüme uğrasa da, kapitalizme eklemlenme süreçleri ulus-devletlerin siyasa inşa süreçlerinde özgül ağırlığını korumakta ve akademik ilgiyi hak etmektedir. 
Gaye GÖKALP YILMAZ