Zeki Baştımar

Birinci bölümde Zeki Baştımar’ın yaşam öyküsü, RGASPI’de (Rusya Devlet Sosyal Siyasal Tarih Arşivi) bulunan şahsi dosyasına ve diğer belgelere dayanarak sunuluyor. RGASPI’de fond 495, opis 266 tümüyle Türklerin ve kimi Azerilerin şahsi dosyalarını içeriyor; 320 dolayındaki bu dosyaların arasında komünist partisi üyeleri olduğu gibi Celal Bayar, Kazım Karabekir, Necmettin Sadak vb. siyasetçilerle, askerlerle, gazetecilerle ilgili dosyalar da var. Bu ve benzeri dosyalar Komintern döneminden sonra SBKP MK Yabancı Komünist Partileriyle İlişkiler Şubesi, SBKP MK Özel İşler Sektörü vb. tarafından tutuluyor. SBKP MK Özel İşler Şubesi belgeleri şahsi dosyalarda yer almıyor ve halen kullanıma açık değil. Bu vesileyle TKP’nin 1973’ten sonra girdiği döneme öngelen belgeler ilk kez yayınlanıyor: - Marat’ın Zeki Baştımar’ın artık görevlerine yerine getiremediğine ilişkin Aralık 1972 tarihli V. V. Zagladin ile görüşme tutanağı, - TKP’nin 24.5.1973 tarihli Marat ve Aram imzalı TKP Merkez Komitesi Bürosu’nun Atılım Kararı olarak bilinen ve Zeki Baştımar’ın görevden alındığı toplantı tutanağı, - Almanya Sosyalist Birlik Partisi’nin TKP’deki görev değişimi ile ilgili Federal Almanya Devlet Arşivi’nde bulunan duyurusu, - Zeki Baştımar’ın görevden alınmasının ardından SBKP Uluslararası İlişkiler Sekreterliği’ne gönderdiği ve TKP’nin yeniden ayağa kaldırılması konusundaki görüşlerini de içeren mektubu, ve - Zeki Baştımar’ın Haziran 1973’te V.V. Zagladin ile Moskova’da yaptığı son görüşmenin tutanağı. İkinci bölümde, Rasih Nuri İleri Arşivi’nden Zeki Baştımar’ın değişik cezaevlerinden Boz Mehmet’e (Bozışık) göndermiş olduğu mektuplar yer alıyor. 1990’lı yıllarda Boz Mehmet’in evindeki "zula"sını açtıklarında ne yazık ki paketi tutan ipin kopmuş ve bir kısım mektupların hasara uğramış olduğunu Boz Mehmet ile Rasih Nuri birlikte görüyorlar. Bir bölümü Eski Türkçe olan mektuplar da bu kitapla gün yüzüne çıkıyor. Üçüncü bölümde, Zeki Baştımar’ın Yeni Çağ dergisinin uluslararası bölümünde ve Özel Sayfalar’da yayınlanmış makale niteliğindeki yazıları ve Yeni Çağ’ın eki olarak ayrı bası halinde yayınlanmış Dâva ve Müdafaâ başlıklı 1951 davasındaki savunması yer alıyor. Ölümünün 35. yılında Zeki Baştımar’ın anısı ve mücadelesi önünde saygıyla eğiliyoruz.